به گفته‌ی کارشناسان پرشین هتل ، شیراز ، شهر شعر و ادب ایران، با داشتن جاذبه های تاریخی بی شماری همواره مقصد گردشگران داخلی و خارجی بوده است. یکی از زیباترین و در عین حال کمتر شناخته شده ترین گنجینه های این شهر، سرای مشیر یا همان سرای گلشن است.
این بازار تاریخی که در دل مجموعه وکیل قرار دارد، نه تنها تصویری زنده از فرهنگ و معماری دوران قاجار ارائه می دهد، بلکه یکی از بهترین مراکز خرید صنایع دستی شیراز نیز محسوب می شود.
سرای مشیر شیراز تنها یک اثر تاریخی نیست، این بازار قدیمی تصویری واضح از فرهنگ روزگاران گذشته ایران زمین را به نمایش می گذارد، با این مطلب از مجله‌ی گردشگری پرشین هتل همراه باشید تا بیشتر با این جاذبه تاریخی آشنا شوید.
تاریخچه سرای مشیر شیراز
درک ریشه های تاریخی هر بنا، کلیدی برای فهم بهتر اهمیت آن محسوب می شود. سرای مشیر در سال 1288 هجری قمری به دستور ابوالحسن خان مشیر الملک، وزیر وقت ایران در دوره حکومت فتحعلی شاه قاجار بنا شد. این بازار که ابتدا با نام سرای گلشن شناخته می شد، مطابق کتیبه موجود بر سردر ورودی، وقف امام پنجم شیعیان، امام محمد باقر (ع) گردیده است. اگر قصد آشنایی نزدیک‌تر با این اثر تاریخی را دارید، انتخاب و رزرو تور شیراز می‌تواند تجربه‌ای کامل و متفاوت برای شما رقم بزند.
دوران ساخت و بنیان گذاری
ابوالحسن خان مشیرالملک، شخصیتی تأثیرگذار در دوره قاجار، دستور احداث این بازار را در ضلع جنوب شرقی بازار وکیل صادر کرد. انتخاب این مکان برای احداث سرای مشیر تصادفی نبود، بلکه به دلیل نزدیکی به مرکز تجاری شهر و امکان دسترسی آسان گردشگران و بازرگانان انجام شد. برای کسانی که قصد سفر به این شهر و رزرو هتل شیراز دارند، بازدید از این شاهکار معماری تجربه ای فراموش نشدنی خواهد بود.
تحولات دوران پهلوی
در دوران پهلوی دوم، به دستور فرح دیبا، سرای مشیر شیراز یکبار مرمت شده و بافت های حساس آن که در طول دوران پهلوی اول آسیب دیده بودند، تعمیر شدند. این مرمت باعث شد بازار با نام «سرای هنر» شناخته شود و در سال 1347 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسد. حوض خانه آن نیز که از نظر کاشی کاری و مقرنس کاری بی نظیر است، به شکل چایخانه درآمد.
معماری بی نظیر سرای مشیر
معماری سرای مشیر نمونه ای برجسته از هنر ایرانی-اسلامی دوران قاجار است که با استفاده از مصالح محلی چون آجر، گچ و آهک ساخته شده است. این بازار از نظر معماری شبیه به بازار وکیل اما از آن کوچک تر است و از دو بخش شمالی و جنوبی تشکیل شده که توسط چهار سوق وسیعی به یکدیگر مرتبط می شوند.
ویژگی های معماری برجسته
ورودی اصلی سرای مشیر شیراز دارای هشتی با سقف مرتفع است که بر فراز آن گنبد کم‌خیز نسبتاً بزرگی قرار دارد. در این هشتی چهار حجره وجود دارد که به فاصله دو پله از سطح زمین قرار گرفته است و در اصطلاح «چهار سوق» یا «چهار سو» نامیده می شود. دلیل این نام گذاری این است که چهار وجه از هشتی را حجره ها اشغال کرده اند و چهار وجه دیگر محل عبور بازدیدکنندگان است.
تزئینات و هنرهای دکوراتیو
از جمله تزئینات سرای مشیر می توان به نقاشی های دیواری، آینه کاری های برجسته، کاشی کاری های رنگین، گچ بری های ظریف، نقش برجسته های چوبی و نقوش هندسی اشاره کرد.
سردر ورودی با مقرنس و کاشی تزئین شده و در سقف دالان هشتی نیز کاشی معرق به کار رفته است.
حوض مرکزی و فضای داخلی
یکی از جذاب ترین بخش های سرای مشیر شیراز ، حوض آبی رنگ بزرگی است که در مرکز حیاط قرار دارد. حوض آبی رنگ وسط حیاط و درختان نارنج احاطه کننده حوض، حال و هوای خاصی ایجاد کرده که نشستن بر کنار آن تجربه ای دلنشین است. این حوض هشت ضلعی، نقطه مرکزی سرا محسوب می شود و گردشگران اغلب در کنار آن استراحت می کنند.
در محوطه سرای مشیر در چهار ضلع، حجره هایی در دو طبقه ساخته شده که کلیه سقف ها به شکل طاق ضربی و بدون به کار بردن الوار ساخته شده اند.
این ویژگی معماری در نوع خود جالب توجه است و نشان دهنده مهارت معماران آن دوران در استفاده از تکنیک های سنتی ساخت است. برای گردشگرانی که قصد رزرو تور شیراز را دارند، این جزئیات معماری بخش مهمی از تجربه سفر خواهد بود.
سرای مشیر؛ بهشت صنایع دستی شیراز
امروزه سرای مشیر شیراز به عنوان یکی از مهم ترین مراکز عرضه صنایع دستی در شیراز شناخته می شود. این مکان نه تنها محلی برای خرید سوغات است، بلکه کارگاه هایی نیز دارد که در آن ها می توانید فرآیند تولید صنایع دستی را از نزدیک مشاهده کنید.
هرآنچه از صنایع دستی شیراز دیده یا شنیده باشید در سرای مشیر می توانید پیدا کنید از جمله قلم زنی، خاتم سازی، معرق، حکاکی روی طلا و مس و گبه بافی. علاوه بر این ها، محصولات دیگری نظیر ظروف مسی، عرقیات، ادویه ها، شیرینی های محلی، زیورآلات سنتی طلا و نقره، نقاشی روی چوب و سفال، لباس های محلی و میناکاری نیز در این سرا عرضه می شود.
سازمان اوقاف که مالکیت بنا را بر عهده دارد، حجره ها را به شکل سرقفلی به مالکان فعلی تحویل داده است. این موضوع باعث شده تا کیفیت کالاها و خدمات ارائه شده در سطح مطلوبی قرار گیرد. برای کسانی که قصد رزرو تور و سفر به شیراز را دارند، خرید از سرای مشیر تجربه ای اصیل از فرهنگ محلی شیراز فراهم می کند.
راهنمای کامل بازدید از سرای مشیر
برای بازدیدی لذت بخش و مؤثر از سرای مشیر، آشنایی با جزئیات عملی ضروری است. این اطلاعات به شما کمک می کند تا بهترین تجربه را از این جاذبه تاریخی داشته باشید.
سرای مشیر در تقاطع خیابان لطفعلی خان زند و طالقانی، به سمت بازار وکیل شیراز واقع شده است. برای دسترسی به سرای مشیر، بهترین و مرسوم ترین راه رفتن به بازار وکیل و سپس یافتن مسیر این مکان است. این بازار در مسیر پرگردشگر شاهچراغ و بازار، مسجد و حمام وکیل قرار دارد که دسترسی به آن را بسیار آسان می کند.
ساعات کاری و هزینه ورودی
حجره های این بازار همه روزه از ساعت 9:00 صبح تا 9:00 شب باز هستند، اما در روزهای جمعه بسته است. یکی از مزایای بازدید از سرای مشیر این است که ورودی آن کاملاً رایگان است و شما می توانید ساعت ها در آن قدم بزنید و از معماری زیبایش لذت ببرید. برای گردشگرانی که از طریق سایت پرشین هتل رزرو هتل خود را انجام داده اند، توصیه می شود بازدید از این مکان را در برنامه روزانه خود قرار دهند.
جاذبه های اطراف سرای مشیر
یکی از مزایای موقعیت سرای مشیر، قرارگیری آن در مرکز تاریخی شیراز و نزدیکی به سایر جاذبه های مهم شهر است. این ویژگی امکان بازدید از چندین مکان تاریخی در یک روز را فراهم می کند.
بازار وکیل که در مجاورت سرای مشیر قرار دارد، یکی از قدیمی ترین و پررونق ترین بازارهای ایران است. این بازار با معماری خاص و تاریخی خود، مکمل تجربه بازدید از سرای مشیر محسوب می شود. گردشگران معمولاً هر دو مکان را در یک بازدید مشاهده می کنند.
با پیاده روی و در عرض چند دقیقه می توانید از حرم شاهچراغ شیراز به بازار مشیر بروید. این حرم مطهر یکی از مقدس ترین مکان های شیراز است و ترکیب بازدید از آن با سرای مشیر، تجربه ای کامل از فرهنگ دینی و تاریخی شیراز ارائه می دهد.
پیاده راه رادفر، پارک سایه (پارک نماز) و پیاده راه سلامت شیراز از دیگر مکان های دیدنی اطراف سرای مشیر هستند که می توانید از آن ها بازدید کنید. همچنین مسجد وکیل و حمام وکیل نیز در همین منطقه قرار دارند.
نکات مهم برای بازدیدکنندگان
هر فصلی از سال برای بازدید از سرای مشیر مناسب است، اما فصل های پاییز و بهار به دلیل آب و هوای مطبوع، انتخاب بهتری محسوب می شوند. در طول روز نیز ساعات صبح و عصر برای بازدید مناسب ترند.
معمولاً بازدید از سرای مشیر 2 تا 3 ساعت زمان می برد، به خصوص اگر قصد خرید و مشاهده فرآیند تولید صنایع دستی را داشته باشید. این مدت زمان شامل استراحت در کنار حوض مرکزی و گفت و گو با صنعتگران محلی نیز می شود.
هنگام خرید صنایع دستی، حتماً از اصالت کالا اطمینان حاصل کنید و با فروشندگان محلی در مورد قیمت مذاکره کنید. بسیاری از حجره ها امکان ارسال کالا به سایر شهرها را نیز فراهم می کنند.
اهمیت فرهنگی و گردشگری سرای مشیر
سرای مشیر فراتر از یک مرکز خرید، نمادی از فرهنگ و تمدن کهن شیراز محسوب می شود. این مکان یکی از مهم ترین و البته بهترین بازارهای استان فارس به منظور تهیه صنایع دستی به شمار می رود که این موضوع در کنار جذابیت های تاریخی، ارزش آن را دوچندان می کند.
سرای مشیر نقش مهمی در حفظ و انتقال هنرهای سنتی شیراز به نسل های آینده ایفا می کند. حضور کارگاه های فعال صنایع دستی در این مکان، باعث زنده ماندن این هنرها شده است.
جمع‌بندی : جایگاه سرای مشیر در گردشگری شیراز
با وجود قرارگیری در سایه شهرت بازار وکیل، سرای مشیر جایگاه ویژه ای در گردشگری شیراز دارد. بسیاری از گردشگران خارجی این مکان را به عنوان یکی از اصیل ترین تجربه های خرید در شیراز معرفی می کنند.
سرای مشیر شیراز، گنجینه ای از معماری قاجاری و مرکزی برای حفظ و عرضه صنایع دستی اصیل ایرانی است که هر گردشگری باید آن را در برنامه سفر خود به شیراز قرار دهد.
این بازار تاریخی با ترکیب متفاوت از زیبایی معماری، اصالت کالاها و فضای آرام و دلنشین، تجربه ای فراموش نشدنی از فرهنگ کهن ایران ارائه می دهد. چه بخواهید خریدی خاص داشته باشید و چه صرفاً قصد تماشای زیبایی های معماری را داشته باشید، سرای مشیر مقصدی ایده آل برای آشنایی عمیق تر با روح شیراز محسوب می شود.
