اصفهان و خلاصه تاریخچه اصفهان

خلاصه تاریخچه اصفهان

اصفهان شهر موزه ای بزرگ که در مرکزی ترین نقطه کشور ایران جای گرفته و لقب نصف جهان را به دوش می کشد. این شهر پادشاهان بسیاری را به خود دیده، اما سلسله صفویان از درخشان ترین سلسله ها در این شهر می باشند که آن را آباد کردند. اما مشهورترین پادشاه صفوی که اصفهان را پایتخت کرد شاه اسماعیل اول بود که در زمان پادشاهای آن، شهر اصفهان پیشرفت چشمگیری پیدا کرد و رونق بسیار خوبی گرفت. تمامی پل ها و ابنیه های تاریخی اصفهان مربوط به عصر همین سلسله پادشاهی اصفهان است. پرشین هتل که سامانه رزرو هتل اصفهان و رزرو تور به صورت آنلاین است، می خواهد به وصف اصفهان، نصف جهان بپردازد.

اصفهان سومین شهر پرجمعیت در ایران محسوب می شود که همواره از گردشگران تور اصفهان به خوبی پذیرایی می کند. این شهر دیدنی نام های بسیاری را به خود دیده که در ادامه خواهید خواند. اسپاهان یا اسقهان نام قدیم اصفهان در دوره هخامنشی، تیموری، ساسانی بوده که اصلی ترین مکان برای جنگ به شمار می رفته است.  زیرا اسقهان در منطقه ای کویری واقع شده که از سمت غرب به کوه های زاگرس و شهرکرد می رسد. اصفهان از نظر معادن آهن، فولاد، طلا و ... بسیار غنی بوده که حتی مهم ترین کارخانه های آهن و فولاد کشور در شهر اصفهان قرار دارند.

اسامی اصفهان در طول تاریخ

اصفهان یا نصف جهان در زمان پادشاهی هخامنشیان و ساسانیان محل گرد آمدن سپاه بوده که همین امر سبب شد نام اسپاهان بر این شهر گذاشته شود. اما قدیمی ترین نام اصفهان اسپاهان، اسقهان، آصف هان، اسپادانا، آسپدان، اسپهان و ... است. اسفاهان، جِی، دارالیهودی، رشورجی، سپاهان، صفاهان، گابیان، گابیه، گِی و یهودیه از دیگر نام های سرشناس اصفهان می باشد.

اصفهان بعد از سرنگونی ساسانیان از رنگ و رونق افتاد، ولی پس از مدّتی و با روی کارآمدن سلسله صفویه جانی دوباره گرفت. صفویه یا صفویان نام سلسله ای ایرانی و شیعه بود که در سال های 880 تا 1101 هجری خورشیدی بر ایران فرمانروایی می کرده اند. بنیانگذار سلسله پادشاهی صفوی، شاه اسماعیل یکم نام دارد که مراسم تاجگذاری این شاه در سال 880 هجری خورشیدی در شهر تبریز انجام شد.

اصفهان یا اسپهان آخرین پادشاه حقیقی صفوی که شاه سلطان حسین نام دارد را به تخت شاهی دید. شاه سلطان حسین بسیار سخاوتمند بود، ولی در سال 1101 خورشیدی در جنگ افغان ها شکست خورد. شاه نام برده شده بسیار سخاوتمند بود که کاروانسرای بزرگ شاه عباسی را به مادر خود هدیه نمود که اکنون به یکی از هتل های اصفهان (هتل شاه عباسی) تبدیل شده است.

مادر شاه سلطان حسین هم تمامی املاک خود را وقف مردم کرد تا دعای خیر آنان همراه او باشد. دوره صفویه از مهم ترین دوران تاریخی ایران و اصفهان محسوب می شود، زیرا این سلسله توانست 900 سال بعد از نابودی حکومت ساسانیان، یک حکومت پادشاهی واحد ایرانی را در نصف جهان فرمانروایی کند.

شهر اصفهان و ایران در زمان ساسانیان، تحت فرمانروایی یزدگرد قرار داشت که پس از اسلام، چندین حکومت ایرانی مانند صفاریان، سامانیان، آل بویه و سربداران تشکیل شدند تا وحدتی یکپارچه در ایران به وجود آورند. ولی هیچکدام از این سلسله های پادشاهی نتوانستند مانند هخامنشیان و ساسانیان، تمام ایران را تحت پوشش خود قرار دهند.

جنگ بین صفویان و امپراتوری عثمانی

سپاهان قدیم یا اصفهان کنونی در دوران پادشاهی صفوی روابط تیره ای با کشورهای اروپایی به دلیل دشمنی امپراتوری عثمانی با صفویان داشت. همین مسائل باعث شد تا بازرگانی (به ویژه تجارت ابریشم از ایران) گسترش فراوانی پیدا کند. در دوره صفوی، جنگ های بسیاری میان ایران با حکومت عثمانی در باختر و ازبکها در خاور کشور رخ داد که علت این جنگ ها، مسائل عرضی و مذهبی پادشاهان بوده است.

زمان صفویان حتی جزیره هایی همچون کیش و جزیره پرتغالی که تحت تصرف اشغالگران بودند، آزاد شدند. صفویان در اصفهان زمینه سازی های خوبی را برای مسائل نظامی، فقه شیعه، هنر (معماری، خوشنویسی، و نقاشی) فراهم آوردند که همین دلایل باعث شد تا این زمینه ها از شهر نصف جهان به دیگر شهر های ایران هم نفوذ کند و باعث پیشرفت و رونق روز افزون اصفهان گردد.

بزرگان اصفهان

شهر اصفهان چهره های مشهوری دارد که از سرداران جنگی نامدار دوره صفوی می توان به قرچقای خان، اللّه وردی خان و امامقلی خان اشاره کرد. هر سه افراد مذکور، از سرداران شاه عباس یکم بوده اند. از فقها و دانشمندان نامی اصفهان در این دوره می توان نام میرداماد، فیض کاشانی، شیخ بهایی، ملاصدرا، و علامه مجلسی را برد. هنرمندان مشهوری همچون رضا عباسی، علیرضا عباسی، میرعماد، و آقامیرک در زمان صفویان از هنرمندان نامدار خطاطی و نگارگری بودند.

یکی دیگر از جذابیت های شهر اصفهان گویش آن ها است. لهجه شیرین این مردم باعث شده تا نا خود آگاه از هم صحبتی با آنان لذت ببرید. در دیگر شهر های ایران هم لهجه ها و گویش های متفاوتی وجود دارند که بیانگر جغرافیای آن شهر است. لهجه اصفهانی گویشی سائیده شده از زبان پهلوی است. به مرور زمان همین امر موجب شد تا لهجه اصفهانی شکل کنونی را بگیرد. به دلیل مرکزی بودن اصفهان این گویش به برخی شهر های اطراف آن هم سرایت کرده و به گوش می خورد. اقوام اصفهان را کرد و لر تشکیل می دهند.

آب و هوای اصفهان

اصفهان در 430 کیلومتری جنوب تهران در کوهپایه های رشته کوه زاگرس واقع شده است. این شهر از آب و هوای معتدل و فصول معمولی برخوردار می باشد. این شهر در مسیرهای اصلی شمال - جنوب، شرق و غرب قرار گرفته و از نظر ارتفاع و بارندگی مشابه آب و هوای آمریکا است. این شهر تقریباً آب و هوای خشک و بیابانی دارد و از گونه های جانوری و گونه های گیاهی خودرو، فقیر می باشد. این شهر دقیقاً مانند دیگر فلات ایران با بارندگی اندکی مواجه است اما در زمستان دمای هوا به 2 درجه سانتیگراد (27 درجه فارنهایت) و 8 درجه سانتیگراد (47 درجه فارنهایت) می رسد.

امواج سرد گاهی اوقات می تواند درجه حرارت را به -10 درجه سانتیگراد (14 درجه فارنهایت) کاهش دهد و رکورد کم آن -19.4 درجه سانتیگراد (-2.9 درجه فارنهایت) بوده است. برف حداقل یک بار در هر زمستان می بارد. تابستان ها با اوج گرفتن دما در تیر ماه 36 درجه سانتیگراد (97 درجه فارنهایت) گرم می شود.

اقتصاد اصفهان

اصفهان نیز مانند دیگر شهر های بزرگ ایران دارای اقتصادی فعال است که نمی توان از کارخانه های بزرگ و صنایع دستی این شهر چشم پوشی کرد. به عنوان مثال فرش بافی، قلمزنی، مینیاتور، ملیله دوزی، کاشی سازی، پولک دوزی، ابریشم بافی، فلزکاری و ... از صنایع دستی نصف جهان هستند که در حال حاضر به کشورای خارجی صادر شده و برای کشور، ارز آوری می کنند.

کارخانه های مهم صنعتی در اصفهان نصف جهان بسیار هستند و نمی توان تک تک آن ها را نام برد که در این چهاچوب تنها به مهم ترین کارخانه های شهر اشاره خواهیم کرد. کارخانه و مجتمع فولاد مبارکه سپاهان، کارخانه ذوب آهن، شرکت پلی اکریل و پالایشگاه اصفهان از شاخص ترین صنایع اصفهان هستند که سهم بزرگی نه تنها در اقتصاد نصف جهان، بلکه در اقتصاد ایران دارند.

کارخانه های سرامیک، ظروف چینی، سیمان، لوازم خانگی، خودرو سازی، منسوجات و ... از دیگر کارخانه هایی می باشند که در گردش اقتصاد اصفهان، نقش عمده ای ایفا می کنند. مسلماً شما هم می دانید علاوه بر مواردی که ذکر شد، جاذبه های گردشگری و میراث فرهنگی اصفهان نیز، تاثیر به سزایی در اقتصاد این شهر دارد.

همانطور که آگاه هستید اصفهان به دلیل پذیرش میلیون ها توریست در طی سال، لقب شهر گردشگری ایران را گرفته و به جرات می توان گفت، نیمی از اقتصاد نصف جهان مربوط به گردشگری است. بدین گونه که با ارز آوری گردشگران خارجی به ایران و خرید آنان از فروشگاه های اصفهان، چرخه اقتصاد به خوبی در شهر می چرخد.

سیستم حمل و نقل اصفهان

در شهر های مهمی مانند مشهد، تهران و شیراز سیستم حمل و نقل هوایی و زمینی فوق العاده مدرن بوده که شهر اصفهان هم از این قائده مستثنی نیست. در شهر نصف جهان علاوه بر ناوگان حمل و نقل هواپیمایی، ریلی و زمینی، سیستم حمل و نقل درون شهری این شهر هم پیشرفته بوده که در عنوان های بعدی به طور مختصر شرح داده شده اند.

فرودگاه اصفهان

فرودگاه بین المللی شهید بهشتی اصفهان تا قبل از انقلاب اسلامی ایران یک پایگاه هوایی، نظامی بود. پس از انقلاب این فرودگاه پروازهای روزانه به تهران و مشهد را انجام می داد. همچنین پروازهایی به سمت دمشق، دبی، شارجه، کویت و استانبول از این فرودگاه نیز انجام می شود. در فرودگاه ترانسفر های هتل یا تاکسی هایی وجود دارند تا شما را به سمت هتل های اصفهان ببرند. توجه داشته باشید از آنجا که بیشتر افراد به مرکز شهر می روند، می توانید از آن ها بخواهید شما را تا یک مسیری برسانند.

حمل و نقل زمینی اصفهان

از ایستگاه راه آهن نصف جهان یک قطار شبانه به تهران و یک قطار روزانه به مشهد می رود. ایستگاه راه آهن نصف جهان بسیار بزرگ بوده و به دیگر شهرهای ایران نیز مسافرانی را جا به جا می کند. ایستگاه قطار در قسمت قدیمی شهر قرار گرفته و دسترسی به آن با اتوبوس و مترو امکان پذیر است. با اتوبوس شماره 37 از ایستگاه قطار به سمت ترمینال اتوبوس صفه بروید، جایی که می توانید برای اتوبوس شماره 91 به شهر قدیمی تغییر مسیر دهید. بهترین مکان برای پیاده شدن خیابان چهارباغ است که در آن تعداد زیادی هتل، مراکز خرید و تفریحی قرار دارد.

با تاکسی های شهر نصف جهان اصفهان می توانید به یزد، تهران، نائین، کاشان، اهواز و شیراز بروید. بزرگراه هایی که در خیابان های بین شهری اصفهان ساخته شده بسیار وسیع بوده و به راحتی می توان از یک شهر به شهر دیگر نقل مکان کرد. توصیه می کنیم از تاکسی های معتبر برای حمل و نقل بیرون شهری استفاده کنید تا هزینه ای اضافی بر شما تحمیل نشود.

چندین پایانه اتوبوس در اصفهان وجود دارد و باید توجه داشته باشید که کدام یک برای شما مناسب تر است. پایانه مسافربری کاوه، صفه، زاینده رود و جی از جمله پایانه های اصلی اتوبوسرانی نصف جهان به شمار می روند. در ترمینال کاوه هر 15 دقیقه اتوبوس به مقصد تهران حرکت می کند. همچنین چند اتوبوس لوکس با استاندارد های اروپایی که مینی بار و صندلی های راحت دارند، از این پایانه حرکت می نمایند. پایانه اتوبوسرانی جِی به مقصد اصلی در شرق اصفهان اختصاص دارد که اتوبوس های آن به سمت یزد، نائین و ورزنه روانه می شوند.

مترو اصفهان

قطار شهری از دیگر راه های حمل و نقل درون شهری است که بسیار پر سرعت بوده و در کاهش آلودگی هوا، تاثیر به سزایی دارد. شهر اصفهان نصف جهان نیز دارای قطار شهری می باشد که روزانه میلیون ها نفر شهروند و توریست را جا به جا می کند. ایستگاه های قطار شهری به طور مفصل در مقاله مترو اصفهان شرح داده شده که با یک کلیک می توانید هم به عکس مترو اصفهان و هم به ساعات حرکت آن دسترسی داشته باشید.

اماکن مذهبی اصفهان

صفویان شهر اصفهان را به دلیل موقعیت جغرافیایی خوبش به عنوان پایتخت انتخاب کردند. همین دلیل باعث شد تا مساجد و کاخ های با شکوهی را در این شهر ایجاد کنند. از جمله این کاخ ها می توان به کاخ هشت بهشت، کاخ عالی قاپو و کاخ چهلستون اشاره کرد. پادشاهان صفوی از آن جایی که شیعه بودند، اسلام را مذهب رسمی ایران قرار دادند و آن را به عنوان عامل همبستگی ملی مردم ایران معرفی کردند. در ادامه این مقاله با جزئیات بیشتر مراکز مذهبی اصفهان و دیگر جاذبه های تاریخی اصفهان آشنا خواهید شد.

پلان مسجد شیخ لطف الله اصفهان

مسجد شیخ لطف الله اصفهان از جذاب ترین نمونه های کاشی کاری فیروزه ای در ایران و مسجد اصفهان است. طبق روایات ائمه و معصومین (ع) سنگ فیروزه دارای انرژی های مثبت و دفع کننده انرژی منفی و چشم زخم می باشد. وقتی که در کاشی های مسجد، فیروزه به کار برده شده مسلماً با قرارگیری در آن حال و هوای خوبی پیدا خواهید کرد. در مسجد شیخ لطف الله اصفهان مکانی وجود دارد که به دلیل معماری منحصر به فردش صدا را انعکاس می دهد. نقش و نگار های ظریف همراه با هنر کُپ بری، بر زیبایی این مسجد افزوده است.

مسجد شاه اصفهان ملقب به مسجد امام اصفهان

مسجد شاه اصفهان یا همان مسجد امام خمینی اصفهان در ضلع غربی میدان نقش جهان قرار گرفته است. مسجد ذکر شده به دستور شاه عباس صفوی برای شادی روح جدّ بزرگوارش، شاه تهماسب یکم ساخته شد. مسجد شاه اصفهان هم مانند مسجد شیخ لطف الله، از کاشی های فیروزه و به سبک 7 خشتی ساخته شده است. مسجد شاه هم مانند دیگر آثار اصفهان مربوط به عصر صفوی می باشد و در لیست آثار ملی ایران جای دارد. در این مسجد کتیبه های سنگی مهمی وجود دارد که توسط خطاطان به نام اصفهان منقوش شده است. کتیبه های مسجد شاه، شاهکار خوشنویسان معروف عهد صفویه مانند علی رضا عباسی و عبدالباقی تبریزی و محمدرضا امامی می باشد. کتیبه باشکوه سر در مسجد امام با دستخطّ علی رضا عباسی، خوش نویس نامدار عصر صفوی نگاشته شده است. تاریخ این کتیبه ی زیبا به سال 1025 هجری شمسی برمی گردد.

امامزاده بطحانی و زین العابدین در اصفهان

از دیگر اماکن مذهبی اصفهان امامزاده ابراهیم بطحانی می باشد که از جمله امامزاده هایی است که در شهر اصفهان قرار گرفته و دارای شجره نامه ای معتبر می باشد. این امامزاده در محله سنبلان قرار دارد که 2 امامزاده دیگر نیز در آن مدفون هستند ابراهیم بطحانی و قاسم بن حسن بن زید در این آرامگاه جای گفته اند تا مامنی برای عاشقان و دلسوختگان اهل بیت باشند. امامزاده زین العابدین از دیگر مراکز مذهبی در شهر اصفهان است که اتفاقاً در بقعه درب امام دفن شده است. نسب ایشان به امام جعفر صادق (ع) می رسد که تمامی علماء شیعه و نسب شناس، به این مسئله متّفق القول هستند. طبق نظریه ملاّ هاشم مشهدی و مرحوم مهدوی، شجره نامه و نسب این امامزاده معتبر بوده ولی نه به اندازه امامزاده ابراهیم بطحی. اگر به دنبال اطّلاعات کامل مراکز مذهبی اصفهان هستید به مطلب آن مراجعه نمایید.

مراکز خرید اصفهان

همانطور که آگاه هستید، مراکز خرید در هر شهری، بسیار مورد توجه گردشگران است. چون می توانند با خرید سوغاتی دوستان و خانواده خود را خوشحال نمایند. از این رو در این قسمت به معرفی برخی از مراکز خرید اصفهان پرداخته ایم که مطالب جامع تر درباره آن ها در مقاله مراکز خرید اصفهان به طور کامل شرح داده شده است.

بازار قیصریه یا همان بازار عبدالرزاق

بازار قیصریه یا همان بازار عبدالرزاق از طولانی ترین بازار های اصفهان و ایران می باشد که با نگاره هایی از پادشاهی عثمانی تزئین شده است. در این بازار مدارس و برخی مسجد ای اصفهان قرار گرفته اند که از طریق این بازار به آنان می توان دسترسی داشت. در بازار قیصریه صنایع دستی بسیاری نظیر مینا کاری، فیروزه کاری، لعاب کاری، چرم، گز، تنقلات، ظروف مسی، تزئینات و صنایع دستی و ... عرضه می شود.

سیتی سنتر اصفهان، لذت خرید و تفریح

سیتی سنتر اصفهان بهترین مکان برای تفریح و خرید است، زیرا در این بازار تمامی امکانات تفریحی و تجاری فراهم شده اند تا خاطره ای ماندگار را در ذهن گردشگران تور اصفهان به جای بگذارد. بازار سیتی سنتر اصفهان، لاکچری ترین بازار نصف جهان است که لقب پنجمین بازار بزرگ جهان را به دوش می کشد. مرکز خرید سیتی سنتر اصفهان خرید 7 طبقه دارد که بیش از 200 باب غرفه تجاری در آن جای گرفته اند. البته پیشنهاد می نیم با یک کیف سرشار از پول به این مرکز خرید بروید، زیرا بسیار گران قیمت است.

بازار انقلاب اصفهان از دیگر مراکز خرید نصف جهان است که دقیقاً مقابل سی و سه پل است. بازار ذکر شده برای خرید لباس مجلسی بانوان فوق العاده می باشد زیرا قیمت هایی بسیار مناسب و لباس هایی شیک دارد. زمانی که به این بازار بروید با عروس و دامادهایی رو به رو خواهید شد که جهت خرید لباس عروسی و نامزدی به این بازار آمده اند.

تجربه خرید از بازارهای سنتی اصفهان

هیچ توریستی خرید از بازارهای سنتی اصفهان را به خرید از مغازه های لوکس نمی فروشد. زیرا گردشگران خارجی عاشق بازارهای طویل و آجرچین، با سقف های گنبدی و متناسب با اقلیم منطقه هستند. بازار شلوغ، هنر، فرهنگ و قدرت خرید، نحوه چانه زنی و مواد غالب خوراکی مردم را توریست ها بسیار می پسندند. زیبایی نقوش، کاشی کاری همراه با نقاشی دیواری در چهلستون، عالی قاپو، مسجد امام و …به وفور دیده می شود. همین امر موجب شده تا عکّاسان بارها و بارها به اصفهان سفر کنند.

برخی از نقوش سقف های گنبدی این شهر شهرت فراوانی دارند. در بسیاری از تابلو ها و ظروف عتیقه، این نقوش دیده می شوند. نصف جهان پیش از اینکه شهری گردشگری همراه با کسب و کار هتلداری و لیدری باشد، شهرمعماران و هنرمندان بوده است. هر شهری که هنر و فرهنگ اصیل در آن حاکم باشد، بی شک باعث جذب گردشگر درسطح بالا خواهد شد.

ابنیه های تاریخی اصفهان

در شهر نصف جهان منابع بکر و طبیعی بسیار زیاد است و به خوبی می توان این شهر دیدنی و بی مثال را به نظاره نشست. مراکز تفریحی و گردشگری و ابنیه های تاریخی و باغ های فوق العاده این شهر، هوش و حواس هر بیننده ای را می برد و مجذوب خود می کند. در ادامه مکان های تفریحی و تاریخی نصف جهان را به طور مختصر شرح داده ایم تا با این اماکن بیشتر آشنا شوید.

میدان نقش جهان دومین میدان بزرگ دنیا

میدان نقش جهان اصفهان دومین میدان بزرگ در دنیا بوده که در فهرست آثار یونسکو به ثبت رسیده است. این میدان، معماری عجیب و غریبی ندارد، اما چرا اینقدر زبان زد و مورد علاقه گردشگران دنیا است را به شما خواهیم گفت. در نگاه اول شاید با خود بگویید یک میدان معمولی شبیه به مسجد و کاشی کاری است. اما با حضور در این مکان بدون شک لب به تحسین میدان نقش جهان خواهید گشود. پوشش های رنگارنگ مردم، درخشش آفتاب بر استخر وسط میدان و آب بازی کودکان در آب یکی از زیبایی های نقش جهان است.

صنایع دستی و توریست های خارجی در میدان نقش جهان و درشکه هایی که صاحبان آن، گواهینامه مخصوص دارند. در این میدان افرادی را خواهید دید که به فروش عینک، گل، زیورآلات و ... مشغولند و گاهی هم به مسیر شما می آیند و می گویند: "از من هم خرید کنید." در این میدان هر آنچه نیاز داشته باشید از رستوران گرفته تا بازار و هتل اصفهان، وجود دارد تا رفاه توریست ها به خوبی تامین شود. این میدان نه تنها یک ابنیه تاریخی، بلکه به واسطه بناهای داخلی خود، یکی از مراکز تفریحی و گردشگری اصفهان نیز محسوب می شود.

کاخ عالی قاپو اصفهان، خفته در میدان نقش جهان

کاخ عالی قاپو اصفهان در واقع درب ورودی دولتخانه صفوی بوده که در ابتدا ظاهری ساده داشته که با گذشت زمان در طول سلطنت شاه عباس صفوی طبقاتی به آن افزوده شد تا جلوه ی پادشاهی به خوبی نمایان شود. به دلیل تعدد وزیران و دولت مردان در زمان شاه عباس دوم، دستور رسید که ایوان ستون داری را به این بنا اضافه کنند. عمارت زیبای عالی قاپو در ضلع غربی میدان نقش جهان و روبروی مسجد شیخ لطف الله میسی خفته است.

ارتفاع این ابنیه تاریخی اصفهان 48 متر بوده و 6 طبقه دارد که با راه پله های مارپیچ می توان به طبقات رسید. آنچه که باعث شده عمارت عالی قاپو در لیست آثار بسیار نفیس عهد صفوی قرارگیرد، مینیاتورهای موجود در در داخل کاخ عالی قاپو اصفهان است. این اثر، کار هنرمند معروف آن زمان، رضا عباسی است. همچنین گچبری های آخرین طبقه کاخ عالی قاپو هنر دست استاد مذکور می باشد. طبقه آخر عمارت عالی قاپو به اتاق موسیقی و اتاق صوت هم مشهور می باشد.

کاخ چهلستون اصفهان، یا 20 ستون منعکس در آب

کاخ چهلستون اصفهان یکی دیگر از ابنیه های تاریخی اصفهان است که در واقع 20 ستون دارد و انعکاس آن ها سبب شده چهلستون نام گیرد. مساحت کاخ چهلستون 67000 متر مربع می باشد که بیشترین فضا مربوط به باغ می باشد. احداث این مکان در زمان شاه عباس یکم آغاز شد. در وسط کاخ چهلستون عمارتی منحصر به فرد با 20 ستون وجود دارد. هسته اولیه کاخ چهلستون را، بنایی بلند در مرکز باغ تشکیل می دهد که تالار بین کاخ چهل ستون و غرفه های چهار گوشه آن را پوشش می داد.

در زمان پادشاهی شاه عباس دوم عمارت چهلستون به پایان رسید و در ساختمان مرکزی آن تغییرات فراوانی انجام شد. تالار آینه، تالار ۲۰ ستون و دو اتاق بزرگ شمالی و جنوبی تالار آینه از جمله این تغییرات بودند. دو ایوان کنار سالن پادشاهی و استخر وسیع مقابل تالار 20 ستون از دیگر اضافه های ساختمان بودند. سالن اصلی کاخ مختص به میهمانان خارجی و شخصیت های مهم کشور های دیگر بود. در سالن عمارت چهلستون نقاشی هایی وجود دارد که واقعه های تاریخی ادوار مختلف را بیان می کند. سالن کاخ، در بالای سر خود گنبدی منقوش و زیبا دارد. طرح طلاکوب همراه با لچکی های متنوع از دیگر شاهکار های کاخ چهلستون می باشد.

کاخ هشت بهشت و سوگلی های شاه

کاخ هشت بهشت روزگاری زیبا ترین کاخ عالم نامیده می شد. این کاخ در زمان شاه سلیمان صفوی در سال 1080 در مجاورت باغ بلبل بنا شد. نکته جالب اینجاست که این باغ وسیع، جزئی از باغ بزرگ نقش جهان بوده است. باغ هشت بهشت در زمان شاه صفوی وجود داشته اما در 2 دوره بعدی یعنی شاه عباس دوم و شاه سلیمان تعداد درختان افزایش یافت. لازم به ذکر است کاخ باغ هشت بهشت، متعلق به زمان شاه سلیمان صفوی می باشد که بازسازی های زیادی در آن انجام شده است.

به گفته برخی مورخان کاخ هشت بهشت اقامتگاه و نشیمن هشت سوگلی حرم پادشاه بوده که 4 نفر در طبقه همکف و 4 نفر دیگر در طبقه اول ساکن بودند. این عمارت دو طبقه با طاق های زیبا و تزئینات فراوانش یکی از ابنیه های بارز معماری عهد صفوی محسوب می شود. کاخ هشت بهشت دارای نام های دیگری نظیر، هشت به هشت و هشت در بهشت نیز می باشد.

منار جنبان و تکان خوردن مناره ها

منار جنبان اصفهان یکی از آثار باستانی اصفهان است که در سال 1362 از خمینی شهر جدا شد و به اصفهان تعلق یافت. منار جنبان در سال 716 هجری قمری ساخته شده و شیخ عظیم الشانی به نام عمو عبدلله کارلادانی در این محل دفن شده است. کارلادان نام یکی از روستاهای معروف منطقه ماربین می باشد. طول مناره ها 17 متر بوده و دارای عرضی 9 متری هستند. نکته ای که در این ابنیه جالب وجود دارد حرکت کردن مناره ها است. به این صورت که با حرکت دادن یک مناره، دیگری هم تکان می خورد. با این که این اثر تاریخی کمی از مرکز شهر اصفهان دور می باشد، ولی بسیار مورد پسند گردشگران است.

کلیسای وانک و تار موی حکاکی شده

کلیسای وانک اصفهان از آن دسته کلیساهای تاریخی محله جلفا اصفهان می باشد که دارای موزه ها و اشیاءعتیقه است. این کلیسا به نام کلیسای نجات دهنده هم شهرت دارد. طول عمر این کلیسا به زمان شاه عباس دوم صفوی بر می گردد. در یک قسمت این جاذبه، بر دیواره ها و سقف های آن نقاشی هایی از بهشت و جهنم کشیده شده که آدمی را به تامل وا می دارد. در قسمت موزه کلیسای وانک اصفهان اشیاء گران قیمتی از زمان ارامنه و پادشاهان وجود دارد.

اما بارز ترین این اشیاء، تار مویی است که روی آن متنی زیبا حک می باشد. این متن حک شده با یک میکروسکوب قابل مشاهده است و متن آن، جمله ای از تورات مقدس را نشان می دهد. کسی که این متن را بر روی تار مو حک کرده، واهرام هاکوپیان نام دارد. این متن با قلم مویی از جنس الماس بر روی این مو حک شده که متعلق به دختری 18 ساله است.

یک شمع روشن، معمای حمام شیخ بهایی اصفهان

یکی از بناهای اصفهان دارای معمای عجیبی است که به نام حمام شیخ بهایی شناخته می شود. این حمام در طی 100 سال، تنها با یک شمع کار می کرد. حمامی عمومی که سیستم گرمایشی آن همیشه صحیح کار می کرد که منبع حرارت آن، یک شمع بوده است. این مسئله یعنی بیشترین صرفه جویی در انرژی فسیلی! اما بسیاری از دانشمندان هنوز معمای این حمام را حدس نزده و هیچ اطلاعات موثقی در دسترس ندارند. شیخ بهایی یکی از دانشمندان مشهور عهد صفوی می باشد که ساعت آفتابی حرم امام رضا و گنبد آن را طراحی کرده است. این عالم بزرگ طبق وصیت خود در حرم امام رضا مدفون شده و اکنون رواقی را در حرم امام رضا به همین نام اختصاص داده اند.

بیشتر بدانید: راهنمای مسافر اصفهان

سی و سه پل و پل خواجو در نصف جهان

به دلیل وجود زاینده رود، پل های بسیاری بنا شده که باز هم ساخت این پل ها به عهد صفوی بر می گردد. از مهم ترین پل ها در نصف جهان می توان به پل خواجو اصفهان و پل سی و سه پل اصفهان اشاره کرد. سی و سه پل با 33 دهانه، 295 متر طول و 14 متر عرض ساخته شده است. پل مذکور به دستور شاه عباس و زیرنظر سردارش به نام الله وردی خان ساخته شد. معمار پل استاد حسین بنا اصفهانی نام داشت.

در زمان شاه عباس جشن های بسیاری در سی و سه پل برقرار بود که جشن آب پاشان و جشن خواج شویان ارامنه اصفهان، از جمله جشن های مهم بودند که در این پل برگزار می شدند. سی و سه پل یکی از شاهکار های معماری و پل سازی در ایران محسوب می شود که زبان از وصف زیبایی و عظمت منحصر به فرد سی و سه پل قاصر می ماند.

پل خواجو هم از دیگر پل های اصفهان است که از نظر معماری و شهرت، دست کمی از سی و سه پل ندارد. از دیگر نام های پل می توان به پل شاه و پل بابا رکن الدین اشاره کرد. دلیل این نامگذاری، مسیر رفتن به آرامگاه بابا رکن الدین و تخت فولاد می باشد. پل خواجو اصفهان از بناهای شاه عباس دوم بوده که در سال 1060 هجری قمری بنا شده است. در وسط پل خواجو، ساختمانی مخصوص وجود دارد که به بیگلر بیگی شهرت دارد.

این ساختمان برای اقامت موقتی شاه و خانواده اش ایجاد شده بود که هنوز هم در پل خواجو دیده می شود. طاق های پل با نقاشی های بسیار زیبایی مزین شده است. در واقع پل خواجو اصفهان به دلیل معماری و تزئینات کاشی کاری آن از دیگر پل های زاینده رود، مشهورتر می باشد. طول این پل 133 متر بوده و عرض آن به 12 متر می رسد که به سبب قرار گیری این پل در محله خواجو، به این نام معروف شده است.

مراکز تفریحی اصفهان

همانطور که آگاه هستید نصف جهان علاوه بر این که جاذبه های تاریخی فراوان دارد، دارای بسیاری از پارک ها و مکان های تفریحی نیز هست که در این بخش قصد داریم به برخی از این مکان های تفریحی اشاره کنیم. البته اگر اطلاعاتی جامع می خواهید، پیشنهاد می کنیم به مطلب مراکز تفریحی و گردشگری اصفهان نیز سر بزنید.

کوه صُفّه، پارک کوهستانی محبوب اصفهانی ها

کوه صُفه یا پارک کوهستانی صفه اصفهان در جنوب شهر، جنوب شرقی کوه دنبه و جنوب رودخانه زاینده رود واقع شده است. اصطلاح "صُفّه" در فارسی از یک کلمه عربی صوفا گرفته شده که به معنی نیمکت سنگی، مبل یا سکوی بلند است. اما درباره منشأ نام این کوه نظرات مختلفی وجود دارد که می توانید به مقاله پارک صفه اصفهان، پاتوق جوانان مراجعه نمایید. این کوه ارتفاعی بالغ بر 2257 متر داشته و از سطح زمین حدود 590 متر ارتفاع دارد.

کوه صُفّه و تپه های اطراف آن به یک پارک زیبا تبدیل شده است که حداقل 100 هکتار را در بر می گیرد. منظره پانورامای شگفت انگیز از کلان شهر اصفهان را می توان از کوه به ویژه در شب دید. یک باغ وحش کوچک با چند حیوان وحشی و پرندگان در پای کوه وجود که می توانید آن ها را مشاهده نمایید. تله کابین و سایر امکانات تفریحی در این پارک تعبیه شده تا گردشگران نهایت لذت را ببرند. شهربازی کوه صفه اصفهان نیز با داشتن وسیله های سرگرم کننده، یکی از مکان های تفریحی محبوب به شمار می رود.

پارک ناژوان اصفهان، تلفیق سنگ و آب و جنگل

پارک جنگلی ناژوان اصفهان یکی از دوست داشتنی ترین و مهم ترین مراکز تفریحی در این شهر است که بیشتر شهروندان اصفهانی، به این تفرجگاه می آیند تا تلفیق سنگ، آب و جنگل را به نظاره بنشینند. این پارک همسایه رودخانه زاینده رود است که همین امر سبب شده زیبایی بیشتری به پارک دهد. این پارک ۱۲۰۰ هکتار مساحت داشته که می توان این مسیر را با کمک تله کابین مشاهده کرد.

در این پارک جنگلی، جاذبه های دیگری نظیر باغ پرندگان، آکواریوم، باغ خزندگان، باغ موزه پروانه ها، موزه صدف، تله سیژ و شهر بازی جای گرفته اند که موارد ذکر شده به تنهایی، از مکان های تفریحی و گردشگری اصفهان محسوب می شوند. امکاناتی مثل آلاچیق و باربیکیو در پارک ناژوان تعبیه شده تا به مکانی ایده آل برای تفریحات خانوادگی و دوستانه باشد. آدرس این پارک به این شرح است: اتوبان شهید حبیب اللهی، میدان سهروردی، خیابان الفت

پارک آبی آبسار، بهترین مجموعه آبی در نصف جهان

مسلماً مجموعه های آبی از جمله بهترین تفریحات برای تمام سنین است، زیرا می توانند از فواید آب، سونا و جکوزی استفاده برده و از سرسره های مهیج آن، نهایت لذت را ببرند. در این مجموعه آبی 2 بخش قرار گرفته که یکی برای استفاده عموم و دیگری برای افراده ویژه است. سالن استخر این مجموعه آبی 2000 متر مربع می باشد و یک رختکن به ابعاد 500 متر مربع در آن طراحی شده که به "وی آی پی" و "معمولی" دسته بندی می شود.

باغ گل های اصفهان

یکی دیگر از مکان های تفریحی اصفهان، باغ گل های اصفهان می باشد که در سال 1369 به بهره برداریرسیده است. چینش زیبای معماری ایرانی همراه دیدن گل های طبیعی شما را به وجد می آورد، گویی که درون بهشت هستید. باغ گل های اصفهان از بخش های مختلفی تشکیل شده که شامل باغ لابیرنت، باغ صخره ای، باغ رز، باغ گیاهان دارویی و سالن آمفی تئاتر می شود. آدرس باغ گل های اصفهان در ميدان بزرگمهر، ابتدای خيابان سلمان فارسی است.

بهترین رستوران های اصفهان

مسلماً لذت چشیدن طعم های لذیذ در هر شهری، معیار گردشگران است تا با ذائقه و غذای مخصوص به آن دیار آشنا شوند. نصف جهان هم از این امر مستثنی نیست، زیرا بسیاری از غذاها و خوراک های خوشمزه فقط در این شهر یافت می شود. همین امر سبب شد تا برترین رستوران های اصفهان چه سنتی و چه مدرن را به شما معرفی نماییم تا رسالت خود در امر گردشگری را کامل کنیم.

رستوران سنتی نقش جهان، شلوغ ترین رستوران اصفهان

رستوران سنتی نقش جهان اصفهان مکانی فوق العاد خوشمزه که انواع غذاهای محلی، ایرانی و فرنگی را ارائه می دهد. کیفیت غذایی عالی، فضای فوق العاده دنج و زیبا، پرسنلی مجرب و کار کشته و ... از جمله شاخصه های این رستوران هستند. چیدمان رستوران به سبک سنتی بوده که اصالت را با ورود به آن حس خواهید کرد. در رستوران ذکر شده هم تخت های چوبی با پشتی های نرم تعبیه شده هم میز و صندلی های مدرن، این امر به دلیل مشتری مداری رستوران سنتی نقش جهان است که هر کس با هر سلیقه ای، بتواند در این رستوران غذا سفارش دهد.

رستوران هوگر اصفهان یا خانه ی تاریخی دهدشتی؟

رستوران هوگر اصفهان یکی از رستوران های فوق العاده زیبای شهر است که در واقع، خانه ای تاریخی می باشد. این رستوران به خانه تاریخی دهدشتی نیز معروف بوده و فضای آن کاملاً حال و هوای زمان قاجار را زنده می کند. زمانی که شما وارد این رستوران شوید، پرسنل را با لباس هایی خواهید دید که در زمان قاجار مُد بوده اند. رستوران هوگر دو فضای مجزا (سنتی و مدرن) دارد که پاسخ گوی هر نوع سلیقه ای می باشد. در رستوران هوگر انواع دمنوش های سنتی و نوشیدنی های مدرن سرو می شود که همین موارد بر محبوبیت این رستوران اصفهان بیش از پیش افزوده است.

رستوران گردان هتل آسمان اصفهان

اکنون نوبت به معرفی یکی از خاص ترین رستوران های اصفهان است. رستوران گردان هتل آسمان از محبوب ترین و لوکس ترین رستوران های این شهر محسوب می شود. مزیتی که این رستوران نسبت به دیگر رستوران ها دارد این است که می توانید چشم اندازی 360 درجه از نمای شهر را داشته باشید. متنوع ترین غذاها را می توان در منو رستوران گردان هتل مشاهده کرد. از غذاهای فرنگی، دریایی و ایرانی بگیرید تا استیک های خوشمزه و آبدار که در این رستوران سرو می شود. این مکان هم به کلیسای وانک و زاینده رود بسیار نزدیک است.

رستوران جارچی باشی اصفهان

رستوران جارچی باشی اصفهان در نوع خود بسیار جالب است. زیرا در یک حمام قدیمی و سنتی اصفهان قرار دارد. در سفر به این شهر، از رستوران جارچی باشی هم سری بزنید چون با یک تیر 2 نشان خواهید زد. یکی این که غذاهای خوشمزه ای را میل خواهید نمود و دیگری این که از جاذبه ای گردشگری دیدن خواهید کرد. داخل رستوران حوضچه هایی پر از آب قرار دارد که حال هوای زمان قدیم را به مشتریان القا می کند. از میان آن همه غذای خوشمزه، توصیه می کنیم قیمه ریزه و دوغ سنتی رستوران جارچی باشی را حتما امتحان کنید. رستوران مذکور به چهلستون و کاخ هشت بهشت نزدیک می باشد.

رستوران شهرزاد از دیگر رستوران های محبوب و مشهور نصف جهان است که معماری اصیل قاجاری به خوبی در آن مشاهده می شود. این رستوران دارای آینه کاری ها و پنجره هایی زیبا بوده که همراه با چیدمان نوستالژیک میز و صندلی ها، فضایی بس فوق العاده در رستوران ایجاد نموده است. کباب های جوجه، غذاهای گیاهی، غذاهای محلی و ... از جمله غذاهای لذیذی هستند که در منو رستوران شهرزاد وجود دارد. این رستوران به تعدادی از هتل های اصفهان نیز نزدیک می باشد. توصیه می کنیم جهت مشاهده بیشتر رستوران ها و کافی شاپ های اصفهان به مقاله مرتبط مراجعه فرمایید.

سوغات اصفهان

تا وقتی نام اصفهان بر زبان جاری می شود، ناخداگاه یاد گَز و پولکی خواهیم افتاد که از جمله خوراکی های لذیذ و سوغاتی اصفهان هستند. همانطور که می دانید گَزهای اصفهان فوق العاده خوشمزه و لطیف هستند که نظیر آن را نمی توان در هیچ کجای جهان یافت. این خوراکی خوشمزه دارای اشکال مختلفی است که شامل گَز سوهانی، گَز مغزدار، گَز ساده، گَز هل دار و ... دسته بندی می شوند.

پولکی، شیرینی خوشمز ای که می توان همراه چای نوش جان کرد یا در دهان مانند شکلات آن را میل نمود. پولکی تقریبا شباهت بسیاری به نبات های زعفرانی مشهد دارد که البته از نظر شکل و ضخامت قابل مقایسه با یکدیگر نیستند. این شیرینی لذیذ را می توانید در بیشتر بازارهای شهر پیدا کنید، اما پیشنهاد ما به شما برای تهیه ی گز و پولکی این است که بازار های میدان نقش جهان اصفهان را برای تهیه این شیرینی ها اتخاب نمایید.

بریان یک غذای لذیذ و اصیل اصفهانی است که بیشتر برای وعده نهار مورد توجه قرار می گیرد. محلی ها و برخی از توریست ها آن را به اشتباه بریانی می نامند که این وجه تسمیه به دلیل مکانی است که این غذا در آن طبخ می شود. غذای محلی فوق الذکر از گوشت گوسفند و ریه آن تهیه شده که بسیار چرب می باشد و به افراد دارای فشار خون و چربی خون توصیه نمی شود. قرمه سبزی، خورش ماست، کله جوش و ... نیز از دیگر غذاهای اصیل نصف جهان هستند.

مشاهیر اصفهان

اصفهان از ایام گذشته تا کنون مشاهیر بسیاری را پروش داده و به ایران تقدیم کرده است. در ادامه به معرفی این مشاهیر می پردازیم. 1- شیخ ابومسعود احمد ابن فرات ضبی رازی اصفهانی. 2- شیخ ابوالحسن علی ابن سهل ازهر اصفهانی.3- حافظ سلیمان ابن احمد مطیر طبرانی.4- صاحب اسماعیل ابن ابوالحسن عباد.5- حکیم شیخ الرئیس ابوعلی حسین ابن عبدالله ابن سینا.6- خواجه نظام الملک حسن ابن علی ابن اسحق طوسی.6- علامه محمد بهاء الدین عاملی.

تمامی نام بردگان از وزیران و شیوخ بزرگ دوران های مختلف در اصفهان بوده اند. از این رو علم و تحصیل در دانشگاه های اصفهان بسیار رونق داشته است. خوب است بدانید در میان مردم اصفهان کمتر کسی را پیدا می کنید که بی سواد باشد. از دانشگاه های دولتی اصفهان می توان به دانشگاه علوم پزشکی و دانشگاه شیخ بهایی اشاره کرد. دانشگاه فنی مهندسی گلپایگان، دانشگاه هنر اصفهان و دانشگاه صنعتی اصفهان از دیگر دانشگاه های دولتی در این شهر می باشند.

محله های نصف جهان، هم قدمت تاریخ

محله دردشت اصفهان: این محله در جنوب خیابان عبدالرزاق قرار گرفته و دارای بازاری قدیمی است که از آن به عنوان ستون اصلی محله یاد می کنند. در محله دردشت اماکن بسیاری نظیر کاروانسرایی کهن، مسجد پاسنگ، حمام دردشت، مسجد آقا نور و ... جای گرفته اند که نزد گردشگران کمتر شناخته شده هستند. معماری محله به گونه ای است که می توان نام شهر کوچک صفوی را بر آن گذاشت.

محله جلفا اصفهان: محله جلفا اصفهان یک محله ی ارمنی نشین است که کلیسای بیت الحم و کلیسای تاریخی وانک در آن قرار گرفته اند. در این محله ی ارمنی نشین، کلیساهای دیگری نیز برای عبادت مردم محله وجود دارد. علاوه بر مواردی که ذکر شد می توان به بازارهای محله جلفا سر زد و از خرید کردن لذت برد. در زمان شاه عباس صفوی، ارمنی هایی که اصفهان مهاجرت کردند در مکان فعلی سکنی گزیدند و به یاد میهن قدیم خود، نام جلفا را بر آن گذاشتند.

محله جِی: از محله های قدیمی شهر اصفهان محله جِی نام دارد که تا قبل از حمله عرب ها، مشهور به گِی بود. طبق گفته های متون تاریخی، شهر نصف جهان به 2 بخش یهودی نشین و جِی تقسیم می شده است. گابا، گبی، گِی، گابیان، گابیه و جی از نام های شناخته شهر اصفهان و محله جِی هستند. محله مرداویج، کارلادان، گارماسه، طوقچی، پاچنار، کنگاز، لنبان، جویباره، رهنان و ... از دیگر محله های نصف جهان هستند.

مراکز فرهنگی اصفهان

اصفهان که پر از فرهنگ و هنر مختلف می باشد برای هنردوستان هم، مکان های خوبی را فراهم کرده تا سرگرمی آنان نیز تامین باشد. از جمله این مکان ها می توان به فرهنگ سرا ها و سینما ها اشاره کرد. همین امر باعث می شود تا نیاز فرهنگ دوستان در این مورد برطرف شود. در این بخش برخی از مراکز فرهنگی و سینماهای مشهور نصف جهان نام برده می شود پس همراه ما باشید.

سینما چهارباغ، نام قدیم سینما خانواده

سینما چهار باغ، نام قبلی سینمای خانواده کنونی بوده است. در ابتدا سینما چهار باغ با 1 سالن که ظرفیت 460 نفر را داشت آغاز به کار کرد. این سینما در سال 1350 ساخته شد و در سال 95 مورد بازسازی قرار گرفت. سینما چهار باغ بعد از تعمیرات توسط موسسه بهمن سبز، در فروردین 95 با پنج سالن تبدیل به پردیس سینمایی اصفهان شد.

اکنون این پردیس سینمایی یک سالن با ظرفیت 411 نفر، دو سالن 120 و 117 نفره و یک سالن 70 نفره را دارا می باشد. نکته جالب در مورد سالن های سینما چهار باغ این است که نام هرکدام از سالن ها مختص به مکانی تاریخی می باشد. نقش جهان، چهلستون، چهارسوق و شیخ بهایی نام سالن های این سینما است. همچنین سالن کافی شاپ سینما با ظرفیت 25 نفر خدمات خوبی را ارائه می دهد. امکان پذیرایی در هنگام تماشای فیلم از مزیت های کافه سینما می باشد.

سینما سپاهان و سینما قدس اصفهان

سینما سپاهان یکی دیگر از سینماهای اصفهان است که در خیابان چهارباغ عباسی واقع شده است. این سینما از اولین سینماهای اصفهان به شمار می رود. سینما سپاهان در سال 95 مورد بهسازی قرار گرفت و یک سالن 40 نفره را به مجموعه خود اضافه کرد. از دیگر سینماهای این شهر می توان قدیمی ترین آن ها را نام برد. سینما قدس در 30 بهمن سال 54 با نام شهر فرنگ به مردم شناخته شد. در هیاهوی انقلاب که سینما ها را آتش می زدند سینما قدس هم به آتش کشیده شد. بعد از پیروزی انقلاب و چند سال تعطیلی مجدد با نام سینما قدس مشغول به فعالیت شد.

سینما فرهنگیان در سال 1344 با نام سینما مهتاب شروع به کار کرد. بعد از پیروزی انقلاب این مکان به آموزش پروش سپرده شد. به همین دلیل نام آن را به سینما فرهنگیان تغییر دادند. سینما سوره هم از دیگر سینماهای اصفهان می باشد که دارای فضای مطلوبی می باشد. این سینما رو به روی هتل شاه عباسی بوده و میهمانان این هتل فاصله اندکی با این سینما دارند. سینما فلسطین و سینما ساحل هم از تازه ساز ترین سینماهای این شهر هستند.

اصفهان یکی از شادترین شهرهای ایران

واقعیت اینجاست که اصفهان با ساختمان های کاشی کاری شده به رنگ فیروزه ای، زرد، سبز و قرمز از رنگارنگ ترین شهر های ایران است. خیابان های سنگ فرش شده دیدنی و دیدن مردمانی شاد و سر زنده که انرژی آن ها هم به شما سرایت می کند. پیر و جوان اصفهانی همیشه و در همه حال مشغول شادی و آواز خواندن هستند. آنان غم فردا و حسرت گذشته را نمی خورند و در ساعات شب یا روز به سمت پل های اصفهان می روند و پایکوبی می کنند. با رزرو هتل در اصفهان و قدم زدن در این شهر به سرعت قامت استوار سالمندان شهر شما را حیرت زده می کند.

علاوه بر این که چهره های شاد و پر انرژی آن ها در این سن و سال ستودنی است. شور و شوقی که از حضور توریست و مسافران در شهر حکم فرماست نیز قابل درک می باشد به خصوص درمیدان نقش جهان که یکی ازمکان های مملو از انرژی مثبت و شادمانی در ایران و یا حتی در دنیا است. نصف جهان تمیز ترین شهر ایران می باشد که مردمانش به شدت با ریختن زباله، حتی کوچک مبارزه می کنند. زیبایی واقعی میدان نقش جهان آن جا نمایان می شود که هر دین و فرهنگی با صمیمیت در کنار هم قدم بر می دارند. در این شهر تبعیض نژادی، قومی، فرهنگی و ... وجود ندارد و تمامی ادیان به طور مسالمت آمیز در کنار یکدیگر زندگی می کنند.

معماری های شاخص اصفهان

اصفهان یکی از شهر های پیشنهادی برای جایگزینی پایتخت در حال حاضر می باشد. این شهر به دلیل موقعیت مکانی مناسب در گذشته مانند زمان صفویان و طاهریان پایتخت ایران بوده است. به همین دلیل انبوه ساختمان های عظیم، زیبا و تاریخی همراه با معماری شاخص در این شهر به چشم می خورد. دسترسی آسان به شهرهای دیگر کشور از مرکز اصفهان بسیار آسان می باشد. این موضوع باعث شده دوباره توجه مسئولین برای انتخاب پایتخت به سمت اصفهان جلب شود.

معماری اصفهان به سبک اسلامی، ایرانی بوده و کاملا با معماری تهران تفاوت دارد. همین مسئله باعث شده تا این دو شهر در نظر مردم متفاوت جلوه کنند. ساختمان های تهران اغلب ساختمان هایی شیک، به روز و مدرن هستند. حال آنکه هتل های اصفهان و مساجد آن با گنبد و کاشی های فیروزه ای زبانزد مردم دنیا هستند. اصفهان رتبه اول تخت نشینی در سفره خانه ها و صنایع دستی را به خود اختصاص داده است. وجود حوض های آبی، فواره و دیوار های فیروزه ای نماد این شهر می باشند. بدون شک روزی که معماری در اصفهان به سبک تهران تغییر کند، تعداد توریست به شدت در این شهر کاهش خواهد یافت. زیرا بافت شهر عوض شده و دیگر از صفا و صمیمیت های گذشته خبری نخواهد بود.

تاثیر شبکه های اجتماعی بر جذب توریست

خوشبختانه وجود شبکه های اجتماعی به خصوص اینستاگرام موجب شد تا تمام مردم جهان با هم به تعامل بپردازند. وجود فیلم های زنده و گپ و گفت های همزمان باعث شد تا گمانه زنی های منفی راجع به اصفهان کاهش یابد. این امر به قدری ادامه پیدا می کند که در سال 2016 ایران چهارمین کشور خاورمیانه در جذب گردشگر خارجی شناخته می شود. پیش بینی می شود این جمعیت در سال 2019 افزایش پیدا کند. با سرعت رشدی که پیش رو است تا 10 سال دیگر ایران اولین کشور خاورمیانه در جذب گردشگر خواهد بود. همین امر موجب شد تا هتل های اصفهان به فکر بهسازی و بازسازی بی افتند. زیرا تمیزی و نظافت هتل اولین عامل جذب گردشگر به هتل اصفهان می باشد.

شخصیت مردم اصفهان

همه جای دنیا مردم اصفهان را به خسیس بودن می شناسند اما این فقط در طنز صحت دارد. اصفهانی ها بسیار حسابگر بوده و خرج و برج اضافی نمی کنند. ولی در مواقعی که میهمانی دارند دست و دلبازی آنان ستودنی است. در همه جا می گویند که شخصیت مشهدی ها و اصفهانی ها شبیه به هم می باشد. زیرا هر دو اهل چانه زنی بوده و سعی می کنند کالایی را با کمترین قیمت تایین شده به دست آورند. اصفهانی ها رسم دارند برای میهمان خود ظرفی پر از میوه بگذارند تا این که میوه ها را تعارف میهمان کنند.

همین نشان دهنده مهمان نوازی و دست و دلبازی آنان است. مردم این شهر اهل حساب و کتاب بوده و به قول گذشتگان دخل و خرج خود را می سنجند. همین امر باعث می شود تا پیشرفت کرده و برای خود ثروتی را به هم زنند. ولی از تمام این حرف ها که بگذریم اقوام اصفهان مردمانی خونگرم، دوست داشتنی، مهربان و شاد دارد. همین دلایل علاوه بر جاذبه های اصفهان باعث شده تا این شهر پر از توریست شود.

شخصیت های هنری اصفهان

از شخصیت های هنری و سرشناس نصف جهان می توان به محمد علی کشاورز اشاره کرد. این هنرمند 89 ساله متولد اصفهان بوده و در سریال پدر سالار مشهور شد. از این پس نام او در اذهان به نام پدر سالار زنده می شود. حامد کمیلی متولد 1361 در اصفهان است که از بازیگران مشهور ایرانی می باشد. او با بازی در فیلم تردید به جامعه هنری سینما و تلویزیون شناسانده شد. نام لیلا فروهر نمی تواند برای کسی گنگ باشد. زیرا این خواننده مشهور و بازیگر سابق ایرانی متولد اصفهان است.

لیلا فروهر در سنین کودکی با بازی در سلطان قلب های ایرج قادری پا به عرصه سینما نهاد. او 7 سال بعد از انقلاب از کشور خارج شد و اکنون در کالیفرنیا زندگی می کند. مهدی پاکدل که با سریال تلویزیونی ستایش معروف شد متولد اصفهان می باشد. مهدی پاکدل که در اذهان مردم با نام طاهر یاد می شود از بهترین بازیگران ایرانی است. این بازیگر 39 ساله برادر حسین پاکدل و مسعود پاکدل می باشد. حسن اکلیلی کمدین و بازیگر اصفهانی است که در سال 1332 متولد شده و تاترهای بسیاری را در کارنامه خود دارد.

شخصیت های سیاسی اصفهان

از مهم ترین چهره های سیاسی اصفهان می توان به محمد صلواتی اشاره کرد. ایشان یکی از بنیانگذاران سپاه پاسداران انقلاب اسلامی بوده و سمت های دولتی بسیاری را تجربه کرده اند. علاء الدین میر محمد صادقی معروف به حاج آقا علاء متولد اصفهان است. فرد مذکور از میلیاردر های مشهور ایران می باشد که پشتیبانی مالی انقلاب را بر عهده داشت. یکی دیگر از چهره های سیاسی این شهر سید محمد غرضی می باشد. دکتر غرضی در دولت های اکبر هاشمی رفسنجانی، مهدوی کنی و موسوی سمت وزیر را داشت. این مرد سیاسی 77 ساله در انتخابات ریاست جمهوری سال 92 نامزد شد.

هتل های اصفهان در یک نگاه

در زمان های گذشته کاروانسراهایی وجود داشتند تا تاجران و مردم عادی بتوانند شب را به صبح رسانده و کمی در مسیر استراحت کنند. در حال حاضر این کاروانسراها جای خود را به هتل های اصفهان داده اند که از نظر تنوع فوق العاده می باشد. در این شهر هم هتل های سنتی وجود دارد هم هتل های لوکس؛ اما چه کسی ترجیح می دهد در این هتل ها اقامت داشته باشد، بسته به سلیقه هر گردشگر متفاوت است، ولی می توانید برای دانستنی بیشتر درباره واحدهای اقامتی نصف جهان، به مطلب دانستنی هتل اصفهان مراجعه نمایید.

هتل عباسی اصفهان، کاروانسرایی مجلل

هتل عباسی اصفهان یکی از قدیمی ترین و مجلل ترین هتل های جهان در قالب کاروانسرا است. این کاروانسرای مجلل به ثبت جهانی یونسکو رسیده و مورد توجه بسیاری از گردشگران می باشد. قدمت هتل عباسی اصفهان به 400 سال قبل باز می گردد. بنابر این با رزرو هتل عباسی علاوه بر اقامت می توانید از یک اثر تاریخی بازدید کنید. همین امر باعث شده تا گردشگران رزرو این هتل اصفهان را برای ارضای حس کنجکاوی انجام دهند. جالب است که بدانید این هتل در بین هتل های ایرانی محبوب تر است. با سفر به اصفهان و اقامت در هتل شاه عباسی در گذشته زندگی کنید. این هتل با بازسازی و مرمت های هنری و نقاشی های زیبا بسیار دیدنی و دوست داشتنی است.

هتل پارسیان کوثر اصفهان؛ همسایه سی و سه پل

هتل پارسیان کوثر اصفهان یکی از هتل های پنج ستاره در اصفهان می باشد که همسایه سی و سه پل است. امنیت این هتل مثال زدنی است و منظره زیبا و جو خوب حاکم بر آن بسیار عالی است. هتل ذکر شده از زیبا ترین هتل های اصفهان به دلیل فضای خوب طبیعی و زاینده رود محسوب می شود. این هتل نام های زیادی داشته و در حال حاضر با نام کنونی مشغول فعالیت است. پیش از انقلاب اسلامی نام این هتل شرایتون بوده و مدتی کوروش نام داشت. بعد از پیروزی انقلاب و واگذاری این هتل به بنیاد مستضعفان به نام فعلی تغییر نمود. در اصل این هتل زیبا، زیرگروه هتل های بین المللی شرایتون در کشورهای آمریکایی، اروپایی و آسیایی می باشد.

هتل آسمان اصفهان و تنها رستوران گردان شهر

هتل آسمان اصفهان از آن دسته ای است که خاص ترین هتل شهر محسوب می شود. همچنین مرتفع ترین هتل در شهر زیبای اصفهان هم به شمار می رود. خاص بودن آن مربوط به رستوران گردان هتل در بالاترین طبقه می باشد. این رستوران باعث شده تا نگاه توریست ها را بیشتر به سمت هتل آسمان جذب کند. هتل مذکور رو به روی پل فلزی واقع شده و دسترسی شما به کلیسای وانک و زاینده رود بسیار آسان خواهد بود.

هتل پارسیان عالی قاپو اصفهان همجوار کاخ هشت بهشت

هتل پارسیان عالی قاپو اصفهان یک هتل چهار ستاره در منطقه چهار باغ عباسی می باشد که همجواری آن با کاخ هشت بهشت، این هتل را به اتخابی عالی برای گردشگران تبدیل کرده است. هتل فاصله اندکی تا سی و سه پل و پل خواجو دارد. همچنین برای رفتن به چهل ستون، سفره خانه های سنتی، میدان نقش جهان و بازارهای دیدنی شهر مشکلی نخواهید داشت. بیشتر هتل های اصفهان در خیابان چهار باغ وجود دارد اما هتل عالی قاپو محبوب تر است. این هتل با وجود امکاناتی همچون استخر، سونا، رستوران ایتالیایی، بوفه صبحانه مفصل، اتاق های دلباز محبوب گردشگران می باشد. در هتل نام برده شده امکاناتی برای معلولین تدارک دیده شده تا راحتی بیشتری داشته باشند. پارکینگ هتل پارسیان عالی قاپو کمی دورتر از درب ورودی می باشد. جهت اطلاعات بیشتر درباره هتل پارسیان عالی قاپو اصفهان کلیک کنید.

هتل پیروزی اصفهان، میزبانی مهربان

هتل پیروزی اصفهان یک هتل چهار ستاره است که در منطقه چهارباغ پایین واقع شده و با رویی گشاده از میهمانان خود، میزبانی می کند. این هتل با قدمت بالا در ارائه خدمات هتلداری، توانسته است رضایت گردشگران را به خوبی جلب نماید. این هتل در سال 1354 بنا شد و در سال 1395 مورد بازسازی قرار گرفت. رزرو این هتل بهترین انتخاب است، زیرا برای مراجعه به بازار بزرگ اصفهان، عالی قاپو و میدان نقش جهان اصفهان مشکلی نخواهید داشت. در بین هتل های اصفهان، هتل فوق الذکر در زمره هتل هایی است که توجه ویژه ای به معلولین داشته که اتاقی مخصوص این عزیزان را تعبیه نموده است.

هتل خواجو اصفهان، انتخابی مقرون به صرفه

هتل خواجو اصفهان انتخابی عالی برای اقامت مقرون به صرفه است. به همین دلیل این هتل علاقمندان زیادی در بین قشر متوسط دارد. گردشگران با رزرو هتل خواجو اصفهان باید بدانند، در مرفه ترین منطقه شهر اقامت دارند. در این هتل امکانات و خدمات بسیار مناسب بوده و توقع میهمانانش را به خوبی برآورده می کند. از نظر سطح کیفیت غذایی و خدمات می توان گفت از 10 نمره 6 نمره کسب کرده است.

هتل سفیر اصفهان 4 ستاره ای قیمت مناسب

هتل سفیر اصفهان 4 ستاره ای قیمت مناسب است که می توانید با انتخاب آن، اقامتی عالی در شهر نصف جهان داشته باشید. این هتل دارای امکانات و خدماتی مطلوب بوده که در یکی از بهترین خیابان ها واقع شده است. خیابان آمادگاه به خیابان چهارباغ عباسی نزدیک بوده و با میدان نقش جهان فاصله ای اندک دارد. از نظر کیفیت هتل سفیر با یک هتل 5 ستاره برابری می کند و پرسنل آن با رویی گشاده از شما استقبال می کنند.

هتل زهره اصفهان و نقش و نگارهای زیبا

هتل زهره اصفهان یکی از زیبا ترین هتل های 3 ستاره این شهر محسوب می شود. این هتل اصفهان با نقش و نگار های زیبایی که در سقف و دیوار های خود دارد زبان زد است. این هتل با این که قیمت مناسبی داشته اما امکانات بسیار خوبی را در اختیار میهمانان خود قرار می دهد. اتاق عروس هتل زهره دیزاینی بسیار شیکی دارد که برای ماه عسل زوجین مناسب است. با رزرو هتل مذکور لحظه های خاطره انگیزی را برای خود رقم بزنید.

هتل جهانگردی ماهان اصفهان از زیر مجموعه هتل های جهانگردی ایران می باشد. این هتل اصفهان دارای خدمات و امکانات مطلوبی بوده که لبخند رضایت را برلب میهمانان خود می نشاند. هتل ماهان دارای اتاق هایی متوسط و بسیار تمیز می باشد که با پرسنلی مجرب میهمانان را راهنمایی می کنند. این هتل اصفهان از نظر هزینه اقامت بسیار مناسب است.

هتل ونوس اصفهان و هتل اسپادانا

هتل ونوس اصفهان تنها هتل سه ستاره ی اصفهان است که مجهز به استخر می باشد. البته این هتل در زمره هتل های 3 ستاره تاپ قرار می گیرد. شاید در طی ماه های آینده تبدیل به هتلی چهار ستاره شود. اتاق های زیبا و دلباز هتل ذکر شده همراه با امکاناتی مطلوب باعث شده تا شهرت خوبی را برای خود کسب کند. هتل ونوس در خیابان آمادگاه قرر دارد که با نقش جهان 7 دقیقه پیاده روی دارد. هتل اسپادانا یک هتل سه ستاره دیگر اصفهان می باشد که در بلوار آئینه خانه جای گرفته است. این هتل هم جوار با هتل پارسیان سوئیت بوده و دسترسی آسانی به زاینده رود دارد. هتل اسپادانا یک هتل مقرون به صرفه است که از امکانات و خدمات خوبی برخوردار می باشد. از این هتل تا میدان نقش جهان 13 دقیقه پیاده روی، راه دارد.

اطلاعات تکمیلی درباره اصفهان

اِصفَهان (پارسی میانه: اسپهان)شهری باستانی در مرکز ایران است و مرکز استان اصفهان می باشد. به لحاظ جمعیت بعد از تهران و مشهد سومین شهر بزرگ ایران و یکصد و شصت و سومین شهر پر جمعیت دنیاست. اصفهان از دیرباز از مهمترین مراکز شهرنشینی در فلات ایران بوده است.

اصفهاندر مسیر اصلی شمال به جنوب و شرق به غرب ایران و یکی از بزرگترین شهرهای جهان بوده است. اصفهان در ۴۲۵ کیلومتری تهران و در جنوب این شهر قرار دارد. این شهر در منطقه ای نیمه کویری در مرکز ایران و در کنار رودخانهٔ زاینده رود قرار گرفته، و از مراکز گردشگری ، فرهنگی و اقتصادی ایران محسوب می شود. آب و هوای آن معتدل و دارای فصول منظمی است.

این شهر در میان سال های ۱۰۵۰ تا ۱۷۲۲ میلادی به ویژه در قرن شانزدهم میلادی در میان حکومت صفویان هنگامی که برای دومین بار پایتخت ایران شد، رونق فراوانی گرفت. حتی امروزه نیز شهر مقدار زیادی از شکوه گذشته خود را حفظ کرده است. بناهای تاریخی متعددی در شهر وجود دارد که تعدادی از آن ها به عنوان میراث تاریخی در یونسکو به ثبت رسیده اند.

اصفهان در سال ۲۰۰۶ به عنوان پایتخت فرهنگی جهان اسلام انتخاب شد. این شهر به داشتن معماری زیبای اسلامی و بسیاری از بلوارهای زیبا، پل های سرپوشیده، کاخ ها، مسجد ها و مناره های منحصربفرد معروف است. این امر باعث شده است که در فرهنگ ایرانی اصفهان نصف جهان لقب بگیرد. میدان نقش جهان یکی از بزرگترین میدان های دنیاست و نمونه برجسته ای از معماری اسلامی است که توسط یونسکو به عنوان میراث جهانی ثبت شده است.

ضرورت پرداختن به بافت های تاریخی اصفهان

ضرورت حفظ هویت تاریخی در ساماندهی بافت های فرسوده :

وسعت بافت های فرسوده و تاریخی شهرهای ایران قابل توجه است اما سابقه پرداختن به این موضوع چندان طولانی نبوده و حتی از کشورهای در حال توسعه نیز عقب تر مانده ایم. همین امر ضرورت بازنگری و بررسی بیشتر و عمیق تر این موضوع را در همه حال نشان می دهد. اساساً بافت، گستره ای هم پیوند است که از بناها، راه ها، مجموعه ها، فضاها، تأسیسات و تجهیزات شهری و یا ترکیبی از آنها تشکیل شده باشد.

تداخل بافت های تاریخی و فرسوده و نحوه دخالت در آنها اما مدت هاست که مورد بحث مدیران شهری، میراث فرهنگی و شرکت های مختلف عمران و بهسازی است. در این میان بی توجهی به ارزش های کالبدی، تاریخی و هویتی برخی بافت ها از سوی بعضی شرکت های مداخله کننده در امر نوسازی و بهسازی و نیز تعلل سازمان میراث فرهنگی و گردشگری در تعیین محدوده های تاریخی و تدوین ضوابط و سیاست های جدید در نحوه مداخله در آنها، بیش از پیش این عناصر ارزشمند را در انزوا فرو برده است.

مثال بارز این امر، بروز اتفاقاتی نظیر آنچه دراصفهان برای خانه صفوی رخ داد، می باشد. در حال حاضر برای بافت فرسوده حدود ۳۰ شهر طرح نوسازی و بهسازی تهیه شده که پس از ابلاغ به شهرداری ها، اجرایی می شود و اصولاً پیرو تصمیماتی که در برنامه های پنج ساله سوم و چهارم گرفته شد، دولت موظف به نوسازی و احیای بافت های فرسوده شهری طی اجرای این دو برنامه است.

طبق آمار حدود ۱۰۰ هزار هکتار بافت فرسوده شناسایی و ثبت شده و اگر شهرهای کوچک باقیمانده را هم در نظر بگیریم چیزی نزدیک به ۱۵۰ هزار هکتار بافت فرسوده در کشور وجود داشته و لذا با تراکم خالص جمعیت در این بافت ها، تعداد ۸۰ نفر در هر هکتار در نظر بگیریم، حدود ۱۲ میلیون نفر در چنین بافت هایی ساکن هستند.

با توجه به آمار بالای تهدید زلزله و آسیب های قهری در کشور می توان تصور نمود که در صورت بروز چنین پدیده هایی، چه فجایع جبران ناپذیری بروز می نماید. بدین سبب حتی بافت های فرسوده ای که فاقد ارزش حفاظتی هستند نیز با تجمیع پلاک هایشان، نوسازی و بهسازی شده، هر چند که از نظر شهرسازی و معماری دارای هیچگونه هویتی نباشند.

وگرنه در مورد بافت های کهن و تاریخی، ضوابط به گونه ای دیگر است و دانش حفاظتی و مرمتی درباره شان اجرا می شود. در تهران نزدیک به پنج هزار هکتار بافت فرسوده یا کهنه وجود دارد و به خاطر اهمیت مرکز کشور، تهیه طرح تفضیلی ویژه جهت این بافت، ضروری است.

هر یک از مناطق شهرداری به اندازه یک شهر وسعت داشته و نوسازی آن توسط مالکین به تنهایی و بدون دخالت دولت میسر نیست و اقدام دولت نیز بدون فرهنگ سازی و دعوت مردم به مشارکت فعال در آن منجر به جابجایی جمعیت و افزایش حاشیه نشینی و در بسیاری از موارد موجب از هم گسیختگی تعاملات اجتماعی خواهد شد.

بخش هایی از بافت شهری که حاصل ساخت و سازهای قبل از سال ۱۳۰۰ شمسی بوده و عمدتاً خودسازمان یافته هستند، بافت کهن خوانده می شوند. این بافت ها نمایانگر هویت تاریخی شهرها و لذا دارای ارزش مکانی اند و نه تنها نیازی به تخریب و بازسازی آنان نیست که بایستی با دقت، حفظ هم بشوند.

اغلب بافت های کهن شهری را با بافت های فرسوده یا کهنه اشتباه می گیرند که گاهی هم نتایج غیرقابل جبرانی در پی دارد. بافت های نابسامان و مسئله دار که بعد از سال ۱۳۰۰ شمسی توسعه یافته و بدون رعایت حداقل موازین معماری و شهرسازی ایجاد شده اند، در زمره بافت های فرسوده شهر هستند.

در اردیبهشت سال ۱۳۸۵ تهیه طرح تفصیلی پنج هزار هکتار بافت فرسوده تهران در دستور کار شرکت عمران و بهسازی شهر تهران قرار گرفت و از آن پس با همکاری شهرداری تهران (شهرداری های مناطق) شناسایی و بازسازی بافت های فرسوده آغاز شد.

با استخراج ویژگی های ساختاری و استخوان بندی بافت در برنامه جامع اجرایی (طرح تفصیلی ویژه) پروژه های محور شهری در راستای شکل گیری یا احیاء و بازسازی محورهای شهری به منظور تقویت استخوان بندی بافت و ایجاد تسهیلات برای احیای هر چه بهتر پیرامون آن اجرا می شوند.

همچنین پروژه های ایجاد پویایی از طریق بازیافت زمین های بلا استفاده یا اماکن مخروبه موجود در بافت و جهت تقویت فعالیت ها و روابط اجتماعی همچون فضای گذران اوقات فراغت، تفریح، اشتغال محله ای و... اجرا می شوند.

در این پروژه ها عناصر و ابنیه ارزشمند بافت، به واسطه ارزش وجودی خود و با هدف احیای بافت متناسب با کاربری های مورد نیاز بافت و محله مرمت می شوند. مرمت استحفاظی صرفاً به منظور استحکام بخشی و جلوگیری از ایجاد آسیب های بیشتر به بنای با ارزش تاهنگام تعیین و اجرای طرح نهایی بنا اجرا شده و مرمت جامع با در نظر گرفتن تمامی جوانب امر و طرح متناسب تهیه شده. برای مرمت و با عنایت به کاربری پیش بینی شده نسبت به مرمت و بازسازی کامل بنا و مهیا ساختن امکان بهره برداری از آن اجرا می شود.

عرصه های مداخله سازمان عمران و بهسازی شهری، بخش هایی از بافت شهر است که دارای نابسامانی های متأثر از معضلات و مشکلات کالبدی، کاربردی، اجتماعی، فرهنگی و یا اقتصادی است که با توجه به موضوعیت یافتن طرح های موضعی در سلسله مراتب طرح های توسعه شهری و مأموریت محوله به این سازمان به سه دسته کلی بافت های کهن، بافت های نابسامان و مسئله دار و گستره های با کاربری نامتجانس و ناکارآمد تقسیم می شود (بافت های نامتجانس و ناکارآمد نوعی دیگر از بافت شهری اند که کاربری شان با کارکرد شهری مغایرت داشته باشند همچون زندان ها، پادگان ها، صنایع مزاحم و برخی گستره های طبیعی).

تهیه طرح مرمت و احیا، مطالعات و پیشنهاداتی را شامل می شود که به ارائه طرح و برنامه در خصوص ابنیه و فضاهای ارزشمند بافت و باز زنده سازی ساختار کالبدی و تعیین کاربری جدید منطبق با نیازهای امروز می پردازد و همچنین مجموعه مطالعات و پیشنهاداتی که در مقیاس شهرسازی در رده طرح های تفصیلی موضعی به ارائه راهکارهای اجرایی می پردازد را طرح بهسازی می نامند.

از پل مارون تا میدان انقلاب، پل بزرگمهر تا سبزه میدان و میدان طوقچی و فلکه شهدا و منطقه جلفای شهر اصفهان بخشی از محدوده بافت قدیمی شهر اصفهان را تشکیل می دهند که از مجموع 6 هزار هکتار بافت فرسوده استان اصفهان، دو هزار و 400 هکتار یعنی نزدیک به یک سوم آن دارای ارزش تاریخی است.

به گفته کارشناسان میراث فرهنگی، تا حدود 25 سال پیش پنج هزار خانه تاریخی در بافت قدیمی اصفهان وجود داشت، بافتی که قدمت آن به دوره ساسانیان برمی گردد. اما همزمان با توسعه شهرها و تبدیل مناطق فرسوده به مدرن، بافتهای تاریخی هم در آتش ساخت و ساز بی رویه سوختند و از بین رفتند.

حسن کریمیان، کارشناس باستان شناسی درباره ساخت و ساز در بافتهای تاریخی گفت: با جمع بندی حوادثی که در ارتباط با بافت ارزشمند تاریخی اصفهان رخ داده و می دهد ضروری است مسئولان شهر اصفهان پیش از استمرار پروژه های عمرانی که به نحوی با بافت فرهنگی شهر مرتبط می شود، یکبار دیگر پروژه ها را با حضور صاحب نظران دانشگاهی بررسی و سپس آن را عملیاتی کنند. بیشتر مردم سعی دارند خانه های خودشان را که اکنون جزو بافت تاریخی است حفظ کنند اما سازمانهای شهرداری و میراث فرهنگی با آنها همکاری نمی کنند.

وی افزود: بهانه دیگر این سازمان برای تخریب خانه های بافت تاریخی، عریض کردن کوچه ها و خیابانهای باریک است تا اگر اتفاقی مانند آتش سوزی رخ داد امکان امداد رسانی وجود داشته باشد. در حالی که به عنوان نمونه، شهرداری پاریس برای تردد در بافتهای تاریخی خودروی کوچکی را طراحی کرده که مردم در آن منطقه بتوانند از کوچه های بافت قدیم گذر کنند. اما اکنون در کنار خانه های تاریخی اصفهان و یزد برج ساخته می شود!

وی تاکید کرد: طبق ماده 115 برنامه چهارم توسعه، سازمان شهرداریها باید در همه شهرهای تاریخی اداره ناحیه تاریخی تشکیل دهند تا عملکرد آن با بخشهای دیگر شهرداری متفاوت باشد. به گفته پاک نژاد، شهرداری در استان اصفهان دستور تخریب خانه های تاریخی را می دهد و سازمان میراث فرهنگی هم دفاعی از خانه ها نمی کند. اگر محله ای که در عرض 500 سال شکل گرفته و مغازه های قدیمی، حمامهای سنتی، میدان گاه و بازار در آن محله کنار هم قرار گرفته باشد و با گذشت زمان تک تک آنها حذف شود آیا باز هم می توان گفت بافت تاریخی داریم؟

بافت تاریخی شهری مانند اصفهان در کنار آثار باستانی فراوانی که دارد به یک موزه شبیه است. وجود صنایع دستی، آثار باستانی و بافت تاریخی شهر اصفهان مهمترین جاذبه هایی است که هر گردشگر را روانه استان اصفهان می کند. اکنون اگر قرار باشد آثار مهم تاریخی این استان مانند مسجد جامع عتیق، میدان نقش جهان و ... در معرض خطر تخریب قرار بگیرند و بافت تاریخی آن نیز جای خود را به ساختمانهای جدید بدهد و صنایع دستی چینی جای صنایع دستی ایرانی را در این شهر بگیرد دیگر از نصف جهان ایران چیزی نخواهد ماند تا به آن ببالیم!

موقعيت جغرافيايي استان اصفهان:

استان اصفهان با وسعت 106179 كيلومتر مربع، حدود 45.6 درصد از مساحت كل كشور را به خود اختصاص داده است. اين استان بين 30 درجه و 42 دقيقه تا 34 درجه و 30 دقيقه عرض شمالي و 49 درجه و 36 دقيقه تا 55 درجه طول شرقي در ايران مركزي قرار دارد.

استان اصفهان از شمال به استانهاي مركزي، سمنان و قم، از جنوب به استانهاي فارس و كهكيلويه و بوير احمد، از مشرق با استان يزد و از مغرب به استانهاي چهارمحال و بختياري و لرستان محدود ميشود. ارتفاع متوسط آن1564 متر مي باشد و اغلب ارتفاعات داراي جهت شمال غربي- جنوب شرقي هستند.پست ترين نقطه استان با ارتفاع 704 متر واقع در نواحي پست شرقي استان و بالاترين ارتفاع در حدود 4350 متر در جنوب استان در امتداد رشته کوه دنا قرار دارد. استان اصفهان به دليل گستردگي زياد داراي ناهمواريهاي متفاوتي است.

در غرب استان رشته كوه هاي زاگرس با جهت شمال غربي- جنوب شرقي از شمال گلپايگان تا سميرم كشيده شده و منطقه كوهستاني گلپايگان، خوانسار و فريدن را در بر ميگيرد كه شامل رشته كوههاي دالان كوه و دره بيد با ارتفاعات 3915 و 3631 متر و به دنبال ارتفاعات زرد كوه بختياري به نام شاهان كوه با ارتفاع 3040 متر قرار دارد.ناحيه كوهستاني جنوب استان اصفهان، شهرستان سميرم و بخشي از غرب شهرستان شهرضا را فرا گرفته است.

در ناحيه كوهستاني شمال استان كه شهرستانهاي نطنز، اردستان و نايين واقع شده اند، ارتفاعات كركس با 3895 متر جلب توجه مي كند كه در 50 كيلومتري شمال شهر اصفهان قرار دارد. شهرهاي آران و بيدگل، كاشان، اردستان، نطنز و نايين در دامنه هاي شرقي همين رشته كوه قرارگرفته اند.در قسمت مركزي استان، دره زاينده رود با ارتفاعات بلندي محصور شده است كه مرتفع ترين آنها رشته كوههاي مارشنان با ارتفاعات 3330 متر در شمال شرقي شهر اصفهان ميباشد. در فاصله نزديك نجف آباد كوههاي پيلار و پنجي با ارتفاعي حدود 2480 متر قرار دارد.منطقه اي كه شهراصفهان بر روي آن بنا شده، به نام دشت اصفهان اطلاق مي شود كه از زمينهاي صاف با رسوبات آبرفتي تشكيل شده و به ندرت بين آنها طبقات دگرگوني مشاهده ميگردد.

تاریخچه اصفهان

سابقه تاريخ اصفهان به قدمت تاريخ ايران است.بناي اصفهان را به طهمورث، سومين پادشاه از سلسله پيشداديان نسبت داده اند، اصفهان در تاريخ قديم به نام (گي) در پارس عليا معرفي گرديده، اين شهر محل تقتطه رههاي عمده و اقامتگاه سلطنتي پادشاهان هخامنشي بوده است. استرابون جغرافيدان يوناني در 2000 سال قبل، از اصفهان به عنوان مرکز کشور ايران نام برد.مسلمانان اين شهر را (جي) و در طول تاريخ به نام هاي اسپاهان يا شهر سواران و همچنين صفاهان و صفاهون گفته شده. از مراجعه به منابع موجود تاريخي چنين بر مي آيد كه كلمه اسپاران بطلميوس, سپاهان پهلوي و اصفهان عرب و اصفهان امروز لفظي قديمي است و به احتمال قريب به يقين كلمه اي پهلوي است و ريشه قديمي تر از پهلوي آن مكشوف نيست .

در عهد اشكانيان اصفهان مركز و پايتخت يكي از ايالت هاي وسيعي بود كه تحت فرمان ملوك اشكاني قرار داشت . در دوره ساسانيان,اصفهان محل سكونت و قلمرو و نفوذ اسپوهران يا اعضاي هفت خانواده بزرگ ايراني كه مشاغل عمده و مناسب سلطنتي در اختيار داشتند, بود. بعد از اسلام, اصفهان مانند ديگر شهرهاي ايران تا اوايل قرن چهارم تحت سلطه اعراب بود و در زمان منصور خليفه عباسي, مورد توجه قرار گرفت و به حاكم اين شهر دستور داده شد در عمران و آباداني آن كوشا باشد.

در سال 319 هـ. ق. مرداويج زياري اصفهان را متصرف شد و آن را به پايتختي برگزيد و جشن سده را هرچه باشكوه تر در اين شهر برپا كرد. در سال 327 هـ .ق. اصفهان به تصرف ركن الدوله ديلمي در آمد و آن را به پايتختي انتخاب كرد و اصفهان دوباره رونق خود را گرفت.در سال 443 هـ . ق. اصفهان به دست طغرل پادشاه سلجوقي فتح شد. در سال 639 هـ. ق. تحت سلطه مغولها قرار گرفت. پس از بازگشت سپاه مغول شهر اصفهان مجدداُ رونق يافت. سقوط شهر اصفهان و انقراض سلسله صفويه كه پس از 6 ماه محاصره به دست محمود افغان, انجام گرفت . با سقوط شهر اصفهان سلسله صفوي نيز منقرض شد و اصفهان دچار انحطاط شد.

در دوران زنديه و قاجاريه پايتخت كشور به شيراز و تهران انتقال يافت در زمان قاجار پسر ناصرالدين شاه, ظل السطان زمين و مصالح و آثار تاريخي شهر را به مردم مي فروخت و مي خواست به هرترتيبي كه شده مخارج قشون خود را كه از واحدهاي بسيار قوي و منظم كشور بود, تاْمين كند .از ويژگي هاي اقتصادي شهر ر در دوره قاجار, درآمد ناچيز زمين و عدم امنيت ملاكين بود. در دوره پهلوي با توجه به شرايط تاريخي و جغرافيايي, شهر اصفهان موردتوجه قرار گرفت, دربازسازي آثار تاريخي آن كوشش هايي به عمل آمد و توسعه صنعتي شهر و منطقه آغاز شد.

اصفهان يكي از شهرهاي بزرگ و سياحتي ايران است. ورود اسلام و گسترش آن و تاثير عميق فرهنگ اسلامي در زير بناي ساخت شهراصفهان و وجود هنرمندان ايراني باعث گرديد تا يکي از زيباترين شهرهاي مذهبي جهان که در ان نمودهاي فرهنگي با ارزش از جمله مساجد و مناره ها و مدارس علميه بود، شکل بگيرد.در دوره ديالمه، صاحب بن عباد که مردي کريم و فاضل بود، اصفهان را به مرکز علم و ادب و هنر تبديل کرد و فضلا و دانشمندان را به انجا کشاند، در همان زمان بود که بارويي با بيست و يک هزار گام به دور اصفهان ساخته شد. در دوران سلجوقيان آباداني اصفهان با ساخت مساجد، کوشک ها، باغستان ها و عمارت هاي با شکوه رونق گرفت و مرکزيت يافت.

با حمله مغول صدمات بسياري به اين شهر وارد شد، واز رونق و حشمت آن کاسته گرديد. اصفهان در قلب ايران واقع شده و از نظر موقعيت جقرافيايي در 51 درجه 29 دقيقه طول شرقي و 32 درجه 38 دقيقه عرض شمالي در جلگه سبز و خرم زاينده رود و دامنه کوههاي زاگرس قرار دارد.اين شهر در فاصله 414 کيلومتري جنوب تهران واقع شده ، اب و هواي اصفهان معتدل و فصول چهار گانه ان منظم است، شمال اصفهان تا 90 کيلومتري باز و بادهاي خنک شمالياز اين طريق مي وزد. جنوب و مغرب اصفهان، کوهستاني وشمال و مشرق ان جلگه است به همين علت داراي اختلاف هوا و بارندگي است.

متوسط ميزان بارندگي در اصفهان حدود 100 تا 150 ميليمتر است. مهمترين رودخانه اي که در مرکز فلات ايران جاري است، زاينده رود نام دارد که از ارتفاعات زردکوه بختياري(کوهرنگ) سرچشمه گرفته و پس از طي مسافتي در حدود 360 کيلومتر از مغرب به مشرق منطقه اصفهان را ابياري مي کندودر 140 کيلومتري مشرق اصفهان در باتلاق گاوخوني فرو مي رود اصفهان در مرکز فلات ایران واقع شده و منطقه ای است نسبتا کوهستانی، ارتفاع متوسط ان از سطح دریا 1500 متر و کوههای ان از شمال غربی به جنوب شرقی امتداد دارد.

ارتفاع کوه صفه در جنوب شرق اصفهان به 2232 متر می رسد . کوه معروف به کرکس به ارتفاع 3350 متر به خط مستقیم در 50 کیلومتری شمال اصفهانواقع شده که اغلب پوشیده از برف است. حسب مطالعات جغرافیا شناسانه ی فلات مرکزی ایران، و مورد توجه قراردادن خصوصیاتی چون، دشت پهناور و حاصلخیر، جلگه ، آب و هوای گرم و مساعد و آب فراوان برای توسعه زندگی می توان چنین استنباط نمود که قدمت اصفهان به 1500 تا 2000 هزارسال قبل از میلاد مسیح (ع) یعنی مقارن آمدن قوم آریا به این خطه می رسد.

آقامیرسیدجناب مؤلف کتاب الاصفهان به نقل از طبری بنای این شهر را به اسکندر نسبت می دهد ودر این باره می نویسد: چون اسکندر امر کرد، چندین شهر ساخته شود، 12شهر ساخت شد و همه را اسکندریه نامید، یکی از آنها شهری است در اسپاهان که آن را جی گویند.حافظ ابونعیم بنای شهر اصفهان را به اسکندر نسبت داده که بدست جی پسرزاده اصفهانی بنا گردید. شیخ جابری انصاری مؤلف کتاب تاریخ اصفهان و ری که خود از دانشمندان بزرگ و مفاخر شهر اصفهان است. بنای شهراصفهان رابه پادشاهان افسانه ای و ملی ایران نسبت داده و می نویسد:

اصفهان از اقدام بلاد است. نخستین بنام جی می خواندند و این نسبت به پادشاهان جیانست که قرنها پیش از کیانیان و پیشدادیان شاهی ایران داشتند و جی به معنی پاک است و توایخ به اختلاف است بانی را طهمورث گویند که چهار دیه دردشت، جوباره کوشک و کران را بیکدیگر پیوست داده و بعد جمشید برآبادی شهر و نواحی افزوده است.

استاد محمدمهریار بنای شهر را بدست آریائیها که حدود 2000 سال قبل از میلاد مسیح به فلات مرکزی ایران آمده اند دانسته ودرباره قدمت شهر چنین می نویسد: شهراصفهان از جمله بلادی است که شاید تاریخ و سابقه آن به سابقه و قدمت کشور ایران می رسد.

از مطالعه مدارک تاریخی و جغرافیائی قدیم چنین دریافت می شود که اصفهان در عهد ساسانیان اهمیتی به سزا داشتند و مخصوصاً جنبه دفاعی آن که مرکز تجمع سپاه بود. برارزش جغرافیائی آن افزوده است. و نکته دیگر اینکه فعلاً آثار تاریخی که زمان آنها به پیش از ساسانیان برسد در دست نیست و آثاری چون، آتشگاه و باروی آن درنصرآباد، دیوار خشتی درمسجدجامع و پل شهرستان از جمله نمونه های هستند که از دوره ساسانیان بجا مانده اند.

اما بلحاظ، عناصری چون ویژگیهای طبیعی منطقه اصفهان، گویشهای باستانی موجود در نواحی اطراف شهر و نیز نام اصفهان اصفهان و بسیاری از روستاها و شهرهای وابسته به آن مانند: سین، آدریان، آذرخواران، آذرمناباد، سروش آذران، خوزان و فرمان ویسنا و ... می توان به قدمت اصفهان به خیلی بیش از ساسانیان پی برد.

درکتاب محاسن اصفهان تألیف مافروخی اصفهانی، لغت اصفهان به معنی لشکر خدای نیز آمده است. آقامیرسیدعلی جناب درکتاب الاصفهان چنین می نویسد: اصفهان لفظی است معرب از کلمه اسپاهان اسم چندین دهکده و بلوک و زمینی که شهر کنونی در آن واقع شده است در اواخر قرن دوم هجری تقریباٌ یکصدوپنجاه سال پس از فتح آنجا مسلمین چند قریه آن را با یک سوء وبارو وصل نمودند و اسم عمومی را معرب ساخته به آنجا گذاردند. بنا به گفته استرابون جغرافی دان یونانی، اصفهان در دوره هخامنشیان ، از اقامتگاه ویژه شهریاران و از ولایات بزرگ بوده است.

پیشینه تاریخی اصفهان : اصفهان بر پایه پژوهشهای باستان شناختی و کاوشهای علمی که در نقاط گوناگون آن، از جمله تپه های سیلک، در4 کیلومتری باخترشهر کاشان انجام شده، یکی از نخستین مراکز فرهنگی و محل زیست انسان پیش از تاریخ است.

ودر ادوار عتیق نقش پلی را داشته که قسمتهای کم ارتفاع شرق فلات ایران را با سرزمینهای کوهستانی غرب پیوند می داده وبرای سرمازدگان کوهستان غرب و گرمازدگان و خستگان هوای خشک شرق، محل مناسب و مطلوبی بوده است.

از اصفهان قبل ازاسلام، یعنی حکومت مادها و دوره هخامنشیان و اشکانیان و تاحدودی ساسانیان آثار قابل توجهی برجای نمانده است و هرآنچه از عظمت و شکوه این شهر در کتابهای گوناگون و بیشمار و نیز سفرنامه های متعدد جهانگردان و سیاحان نوشته و نشریافته است با تمّدن و فرهنگ اسلامی و بویژه شیعی ارتباط تنگاتنگ دارد و در واقع پس از ظهور و بروز آئین اسلام است که ستاره شهر اصفهان طلوع کرده و آن را به کانون فرهنگ و ادب و علم و هنر تبدیل نموده است.

آنچه مسلم است، استقرار جلگه اصفهان در میان بیابانها و کوههای خشک مرکزی ایران از یک طرف و اهمیت و موقعیت ارتباطی خاص آن در مرکز فلات پهناور ایران از طرف دیگر، تاریخ و سابقه این شهر را به تاریخ و قدمت ایران مرتبط کرده است، و پیش از حکومت مادها نصف جهان حد شرقی ممالکی بوده است که بابلی ها از آن اطلاع داشته اند و به احتمال قوی جزء ناحیه انزان و یا انشان بوده است اصفهان با اين ميراث كهن, حق بزرگي بر گردن ايران, مقبوليت مذهب تشيع و انقلاب اسلامي دارد.

اصفهان را بايد ركن ركين انقلاب اسلامي دانست. اصفهان را بايد يكي از حلقه هاي اصلي زنجيره اربعين انقلاب دانست كه از قم و تبريز آغاز و به اصفهان و يزد متصل شد. در دوران جنگ تحميلي نقش نصف جهان در دفاع از ارزشها و ميراث انقلابي ملت بزرگ ايران غير قابل انكار است.

در توصيف اصفهان و منزلت نصف جهان همين قدر بس كه بدانيم,اصفهان بيشترين تعداد شهداي جنگ تحميلي را نثار درخت تنومند ايران اسلامي نموده است. در كنار اين همه بايد به نقش اصفهان در بالندگي اقتصاد ايران اشاره نمود. اصفهان در كنار جاذبه هاي مهم گردشگري, كشاورزي, صنعت و تجارت, نبض اقتصاد ملي را در دست دارد.

وجود كارخانه ها و مجتمع هاي بزرگ ذوب آهن, فولاد مباركه, پتروشيمي, پالايشگاه, نيروگاه, راه آهن, شبكه گسترده و دو خطه فيبر نوري, توان تكنولوژيكي, تربيت نيروي انساني, دانشگاههاي نصف جهان, صنعتي و علوم پزشكي در كنار معادن غني از جمله طلا در موته در كنار مردمي باهوش, مقتصد و سخت كوش آن را به مثابه بهشتي براي خلايق بدل ساخته است.

هر چند از اين امر نيز نبايد غافل شد كه اين مزيتها , آسيبهاي فراواني را نيز بر پيكره فرهنگي, اجتماعي و زيست محيطي نصف جهان وارد كرده است. تغييرات گسترده صنعتي در كنار رشد روز افزون شهرنشيني و خاصيت مهاجر پذيري اين خطه, سبب بروز آسيبها و بحرانهاي اجتماعي گوناگون در استان اصفهان شده است .

ویژگی ها و جغرافیای طبیعی و اقلیمی استان اصفهان

استان اصفهان در مركز فلات ایران است و به علت گستردگی زیاد، شامل بخش های متعدد كوهستانی و جلگه ای است. این نواحی عبارت اند از :

ناحیه كوهستانی اردستان كه شهرستان اردستان را به وسیله دو رشته كوه : یكی در غرب از حوزه زاینده رود و دیگری در شرق از كویر لوت جدا می سازد. این ناحیه كوهستانی به وسیله یك رشته از كوه های كم ارتفاع به دو قسمت شمالی و جنوبی تقسیم می شود. قسمت شمالی شهرستان های نائین، اردستان، كاشان و قسمت جنوبی شهرستان یزد را كه در دامنه شیركوه واقع شده است، در بر می گیرد.

ناحیه كوهستانی شمال شرقی و شرق كه شهر نطنز نیز در دامنه بلندترین قله آن یعنی كوه كركس كوه قرار گرفته است. ناحیه كوهستانی غرب كه شهرستان های فریدن و فریدون شهر را در بر می گیرد. قسمت جلگه ای كه از آبرفت های زاینده رود به وجود آمده و با شیب ملایمی به باتلاق گاوخونی در جنوب شرقی اصفهان منتهی می گردد.

آب و هوای استان اصفهان به طور كلی معتدل خشك است، اما با توجه به تأثیر بادها و دوری و نزدیكی به منطقه كوهستانی غرب و دشت كویر در شرق و جنوب شرقی، می توان آب و هوای آن را به 3 بخش متمایز تقسیم كرد :

- آب و هوای بیابانی كه شمال شهرستان نائین، حوزه بیابانك و انارك تا شمال اردستان را در بر می گیرد. مشخصه ویژه آن تغییر شدید و سریع درجه حرارت، كمی بارش باران و وزش بادهای تند در طول سال است.

- آب و هوای نیمه بیابانی كه شهرستان اصفهان را در بر می گیرد و خشكی هوا و كمیِ بارندگی از مشخصات این نوع آب و هواست. رودخانه زاینده رود به طرز چشمگیری بر روی آب و هوای این ناحیه تأثیر مثبت دارد و آن را تعدیل می كند.

- آب و هوای نیمه مرطوب سرد كه قلمرو غرب و جنوب غربی اصفهان را در بر می گیرد. به نسبت افزایش ارتفاع، میزان بارندگی افزایش می یابد و از درجه گرمای هوا كاسته می شود.

بر اساس گزارش ایستگاه سینوپتیك شهر اصفهان در سال 1373، حداكثر درجه حرارت 40/6 درجه سانتی گراد، حداقل درجه حرارت 10/6- درجه سانتی گراد و متوسط درجه حرارت سالانه 16/7 درجه سانتی گراد ثبت شده است. طبق همین گزارش، تعداد روزهای یخبندان استان 76 روز و متوسط میزان بارندگی سالانه آن 116/9 میلی متر است.

بادهایی كه در استان اصفهان می وزند، عموماً بادهای غربی و جنوب غربی اند. وزش بادهای جنوب غربی زمان خاصی ندارد و این بادها در اغلب ایام سال می وزند؛ اما بادهای غربی معمولاً در دو موقع از سال، یكی از نیمه اسفند تا نیمه اردیبهشت، و دیگری از اوایل شهریور تا اواسط مهر، می وزند.

روی هم رفته بادهای شدید فقط در نواحی بیابانی استان می وزند و سایر بادهای استان معمولاً به صورت نسیم و بادهای خفیف محلی اند. شهر اصفهان از نظر آب و هوا ممتاز، و فصول چهارگانه آن بسیار منظم است؛ چنان كه آغاز و پایان هر فصل به خوبی مشهود است.

جغرافياي گياهي استان اصفهان :

براساس تقسيم بندي اقليم هاي رويشي پابو استان اصفهان در فلور ايران و توراني واقع شده است. فلور ايران و توراني حدود 92 درصد از مساحت ايران را به خود اختصاص ميدهد و به 5 زیر منطقه شامل نيمه بياباني، استپي، نيمه استپي، كوههاي مرتفع و جنگلهاي خشك تقسيم ميگردد.

وضعيت آب و هوا:

مطالعات آب و هوايي ايران نشان مي دهد كه اين كشور بر روي كمربند خشك نيمكره شمالي قرار گرفته است بطوريكه نصف مساحت كل كشور را مناطق خشك و نيمه خشك تشكيل مي دهد كه قسمت اعظم استان نيز در همين منطقه قرار دارد.

موقعيت استان اصفهان در درون شرايط ماكروكليمايي ايران از آنچنان وضعيتي برخوردار نيست كه براي تمام ايام سال تحت تاثير شرايط همساني از نظر توده هاي هوا قرار بگيرد، از اينرو سطح استان از نظر شرايط ديناميك و ژنتيك تحت تاثير شرايط حاصله در سطح ماكروكليمايي ژنتيك و عوامل موثر در پيدايش آن قرار گرفته است(زمستان هاي سرد و باراني و تابستان هاي گرم و خشك) و از طرف ديگر در تابستان ها توده هاي هوا با منشا حارهاي اين استان را تحت تاثير قرار مي دهند.

در حقيقت توده هاي هواي قطبي وحاره اي، به تناوب و تحت تاثير عوامل مختلف بوده و اثرات تغييرات و برخوردهاي اين دو توده هوا در زمستان و نفوذ كامل توده هاي هواي حاره در تابستان، خطوط كلي جريانات اتمسفري در اين منطقه را تعيين مي كنند.

به دليل واقع شدن نصف جهان در دامنه هاي شرقي زاگرس اكثر سيكلون ها در عبور از سيستم پيچيده كوهستاني زاگرس به دليل تضعيف در قسمت هاي مركزي و شرقي استان، بارش كمي را ايجاد مي كنند و به عنوان يك قاعده كلي در تمام ايران، ميزان بارش در اين استان نيز از غرب به شرق كاهش مي يابد.

نقش رشته كوه هاي زاگرس در غرب و جنوب غربي استان را نبايد به بوته فراموشي سپرد، زيرا جهت گيري اين رشته كوه ها در تضعيف تضاد حرارتي و كاهش رطوبت سيستم نقش زيادي دارد.

در فصل گرم سال كه معمولا از اوايل بهار شروع مي شود رودباد جنب حاره اي به موقعيت شمالي بر مي گردد و با استقرار مراكز پر فشار جنب حاره اي در سراسر فلات ايران و استان اصفهان، تمام شرايط جبهه زايي از بين رفته و در نتيجه بارندگي قطع مي گردد. در اين دوره گرم و طولاني، تسلط خشكي شديد فيزيكي، درجه حرارت بالا با آسمان بدون ابر از شرايط كاملا عمومي به شمار مي رود.

حد فاصل مراحل انتقالي رودباد از حالت تابستاني به موقعيت زمستاني و بالعكس، بسيار سريع اتفاق مي افتد و به همين دليل طول فصل پاييز و بهار در اين منطقه، نسبتا كوتاه ميباشد. ميزان بارش از سالي به سال ديگر تفاوت مي كند و خشكي هاي مكرر شناخته شده است.

پديده ديگر فصول سرد سال، تشكيل پر فشار سيبري در حوالي درياچه بايكال است كه اثرات آن، بخش اعظم فلات ايران را نيز تحت تاثير قرار مي دهد. هر چند پر فشار سيبري در تقويت سيستم و جبهه هاي سرد و برخورد آن در بارشهاي برف و باران مسلم است، اما اثر عمده اين سيستم پرفشار و شاخه هاي نفوذ آن برودت هاي بسيار شديدي ميباشد كه اثرات آن بر سطح استان با آمار حداقلهاي مطلق ثبت شده بسيار پايين مشخص مي شود.

ويژگي هاي بارش استان اصفهان :

موقعيت جغرافيايي استان اصفهان دو پيامد مهم را به دنبال داشته است، نخست قلت بارش به دليل نشست دائمي هوا در بيش از نيمي از سال و ديگري توزيع نامنظم بارش و تغييرپذيري بالاي آن از سالي به سال ديگر است.

همچنين رشته کوههاي مرتفع زاگرس در غرب و مناطق پست کويري در شرق تغييرات مکاني شديد بارش را از بيش از 700 ميليمتر تا کمتر از 80 ميليمتر به دنبال داشته است. استان اصفهان کمتر از 12 درصد بارش اقيانوسها، کمتر از 19 درصد بارش آسيا و حدود 34 درصد بارش قاره نسبتا خشک استراليا بارش دريافت مي کند.

مقايسه بارش استان با بارش کشور که ميزان آن کمتر از 63 درصد بارش کشور ميباشد خشکي مفرط اين پهنه از ايران زمين را به وضوح نشان ميدهد. ميانگين سالانه بارش در سطح استان معادل 150 ميليمتر است. 32 درصد استان کمتر از 100 و 50 درصد آن کمتر از 110 ميليمتر بارش دريافت ميکند. تنها بارش 5 درصد استان اصفهان بيش از 400 ميليمتر است.

بارندگي ماهانه اين استان مديترانه اي است. بدين مفهوم كه دو حداكثر بارش زمستانه و پاييزه توسط يك دوره خشك و گرم طولاني كه به طور ميانگين در حدود 5 ماه از سال طول مي كشد، از يكديگر جدا شده اند.

از اواسط ارديبهشت ماه (مارس)، بارش قطع مي شود و در ماه هاي گرم سال، خشكي شديدي بر اين استان حاكم مي گردد. اين امر از خصوصيات بارز اغلب ايستگاه هاي اقليمي استان بوده و بويژه در نواحي خشك و نيمه خشك آن از شدت بيشتري برخوردار مي باشد. اوج بارش ها در ماه مارس رخ مي دهد به طوريكه ميزان آن به 30.5 ميلي متر مي رسد و خشك ترين ماه، سپتامبر با متوسط 0.098 ميلي متر بارندگي مي باشد.

دما :

درجه حرارت محيط با توجه به نقشي كه در رشد و نمو گياهان دارد، از مسائل بسيار مهم در بررسي هاي اقليمي است. رابطه بسيار مشخصي بين ارتفاع و درجه حرارت وجود دارد. بطوريكه با افزايش ارتفاع، دما كاهش مي يابد.

با توجه به وجود ناهمواري هاي استان كه در بخش هاي غربي و جنوب غربي استان توزيع شده است، اين نواحي داراي درجه حرارت كمتر بوده در حاليكه نواحي پست شرقي و شمال شرقي استان داراي درجه حرارت بالاتري مي باشد.

در تحقيقي که بر روي داده هاي دماي کل کشور انجام گرفته است سه عامل ارتفاع، عرض جغرافيايي و محتواي رطوبتي جو بر دماي يك منطقه مؤثر است، که عامل ارتفاع موثرترین عامل می باشد.بطوریکه این عامل تقریبا 500برابر عرض جغرافیایی تاثیر دارد.

قومیت مردم اصفهان :

زبان و گویش

مردم شهر نصف جهان به زبان فارسی با لهجه اصفهانی سخن می گویند و با توجه به وسعت استان اصفهان و در برگرفتن شهرها و روستاهای متعدد لهجه های متفاوتی چون لهجه کاشی، لهجه نایینی و... در این استان رایج است.

به طور مثال در منطقه آران و بيدگل، فارسی رايج است ولی با لهجه های متفاوت مخصوص آن محل گویش انجام می شود. زبان ملی اين منطقه كه در اصطلاح آن زبان "دهی" می گويند از زبان های پهلوی قديم است.

هر یک از نواحی استان اصفهان دارای ویژگی های خاص خود است. عشایر قشقایی زبان ترکی مخصوص به خود را دارند و عشایر بختیاری به زبان بختیاری سخن می گویند. کاشانی ها لهجه کاشی دارند.

نژاد و قومیت های اصفهان :

در گذر تاریخ نژادهای مختلف در نصف جهان گرد آمده اند، چنان که اکنون قرن هاست این نژادها در اصفهان زندگی می کنند:

نژاد ایرانی - نژاد گرجستانی - نژاد ارمنی - نژاد عرب - نژاد یهود

ارکان اصلی بافت تاریخی اصفهان

الف) بازارهای اصفهان:

1- بازار اصفهان :

یکی از قدیمیترین و بزرگترین بازارهای خاورمیانه می باشد . ژان شاردن فرانسوی از بازار قیصریه و بازار بزرگ نصف جهان با سردر عالی و تزئینات آجرهای چینی ( کاشی کاری ) و سکوهای وسیع ( از ) سنگ یشم و سماق که ( بر آن ها ) جواهرفروشان و زرگران انواع و اقسام زیورآلات و جواهرآلات و سکه های کمیاب را به فروش می رساندند ، یاد کرده است .

امتداد بازار بزرگ نصف جهان به مسجد جامع و سپس به بازار عریان منتهی می شود این بازار را به مناسبت مجاورت با گنبد نظام الملک و مسجد جامع ، بازار نظامیه یا نظام الملکی نیز گفته اند و تا نیم قرن پیش رشته های طولانی و متعددی این بازار را به بازارهای دروازه طوقچی و بازار غاز و میدان وصل می کرده است.

از انشعابات دیگر آن ، بازار ریسمان و مدرسه کاسه گران است . مجموعه آثار تاریخی دیگری مانند مدرسه ملا عبدالله ، مسجد جارچی باشی، مدرسه صدر ، مدرسه نیماورد و کاروان سراهایی از عهد صفویه و قاجاریه مانند کاروان سرای مخلص، گلشن و تیمچه ملک و بسیاری کاروان سراها و تیمچه های دیگر و حمام هایی از عصر صفویه بر اهمیت تاریخی مجموعه معماری بازار بزرگ نصف جهان که از سر در قیصریه تا سر در مسجد نصف جهان امتداد دارد افزوده است .

2- بازار گلشن یات جارچى :

این بازار از چهارسوى قلندرها تا محل دروازه اشرف امتداد دارد و از ساختمان هاى عصر صفوى است.

اماكن قدیمه ایكه در این بازار واقع شده مسجد ملك على بیك جارچى باشى از عهد شاه عباس كبیر (1019 ه.ق) و مدرسه ملا عبدالله (1022 ه.ق) می باشد. سراهاى: جارچى باشى، بزرگ، گلشن، فخر، دو تیمچه كه همه تجارتى هستند در این بازار واقع شده اند.

3- بازار دروازه اشرف :

این بازار از دروازه اشرف شروع تا چهارسو شاه و مدرسه ملا عبدالله امتداد دارد و از احداثات عصر صفویه است. مدرسه جده بزرگ( 1058ه.ق) و مدرسه ملا عبدالله از بناهاى شاه عباس كبیردراین بازار واقع است،چهارسوى شاه ازبناهاى شاه عباس است.

4- بازار لواف ها و آهنگران :

این دو بازار در دو طرف خیابان حافظ كه از میدان شاه منشعب می شود قرار دارند. در شرق بازار آهنگرها كوچه ایست بنام بیگدلیها و سرائى بزرگ و حمامى و محل دیگرى هم به همین نام معروف است.

خاندان بیگدلیها مربوط بسلسله شاملو از طوایف قزلباش بوده اند و آن بیگدلى صاحب تذكره معروف این خاندان است. مدرسه خواجه ملك در شمال شیخ لطف الله و مشرق بازار لوافان و آهنگران واقع بوده است.

5- بازار كفشدوزها:

این بازار در مسجد شیخ لطف الله بدر مسجد شاه امتداد دارد از جانب جنوب و غرب میدان نقش جهان و طرفین كاخ عالى قاپو دنباله چهار بازار اطراف میدان نقش جهان پیوسته بوده و اكنون جز ادارات شهربانى و دخانیات است.

6- بازار رنگرزها :

این بازار كه از بناهاى شاه عباس كبیر است از بازارتر كشدوزها به بازار دارالشفاء منتهى می شود و اكنون هم دائر است.

7- بازار چهارسو نقاشى :

بازار بزرگى بوده كه قسمتى از آن باقى مانده و اكنون در جنوب خیابان شاه عباس واقع است مدرسه مریم بیگم و چهارسو نقاشى در این بازار واقع بوده اند.

8- بازار مقصود بیك (چهارسو مقصود) :

این بازار از جنوب شرقى میدان نقش جهان تا بازار حسن آباد امتداد دارد. امامزاده احمد، مسجد ساروتقى، در این بازار در نزدیكى حسن آباد واقع شده اند نیز تكیه گلبنده ها در نزدیك امامزاده احمد قرار دارد.

9- بازار غاز :

این بازار از آخر گلبهار شروع و به محله جوباره اتصال داشت و از طرف دیگر بواسطه بازار خروجى بزازها بیازار بزرگ متصل می شد و كنون در بین خیابان هاى رضا پهلوى و كمال اسماعیل قرار دارد.

10- بازار ریسمان :

این بازار از انشعابات بازار عربان و به میدان هاتف متصل و مدرسه كاسه گران در آن بازار (ریسمان) واقع است.

11- بازار نجف آبادی ها :

این بازار از منشعبات بازار عربان قدیم بوده است و سراهائى كه در این بازار قرار دارند: خانى واردستانى می باشد. از این بازار كوچه اى منشعب می شود كه به2 مناره گنبد سلطان بخت آغاملكه آل مظفر می رسددروسط راه حمام كوچكى است ازآثار شیخ بهائى.

ب) مساجد اصفهان :

1- مسجد جامع اصفهان:

مسجد جمعه یا مسجد جامع نصف جهان از مهم ترین و قدیمی ترین ابنیه مذهبی ایران است. کاوشهای باستانشناسی نشان از آن دارد که احتمالا این مسجد پیش از تسلط اعراب بر این شهر، مرکز مذهبی مهم شهر بوده و بصورت یکی از آتشکده های شهر نصف جهان کاربری داشته است.

کشف یک پا ستون، با تزیینات دوره ساسانیان، در منطقه شمالی مسجد، وجود بنایی قبل از اسلام را تایید می کند. درباره تاریخچه تغییر و تحولات مسجد اختلاف نظرهایی وجود دارد ولی به نظر می آید ساخت مسجد جامع به قرون اولیه هجری و در زمان عباسیان بوده که در قرن سوم هجری محراب آن تخریب و جهت قبله آن اصلاح شده است.

نکته جالب توجه در معماری این مسجد آنست که بخش های گوناگون آن در طول نزدیک به دوهزار سال شکل گرفته اند و طی این سالها همواره در حال مرمت و باز سازی بوده است که آخرین آنها بازسازی بخش تخریب شده بر اثر بمباران هواپیماهای عراقی در طول هشت سال جنگ ایران و عراق بوده است.

مهم ترین طرحهای توسعه در دوران آل بویه و صفویه صورت پذیرفته اند. سبک معماری مسجد شیوه رازی است.

2- زیباترین مسجد نصف جهان، مسجد جامع اردستان :

مسجد جامع اردستان یکی از زیباترین مسجدهای استان نصف جهان است که در شمال استان اصفهان قرار دارد. معمار این بنا استاد محمود اصفهانی است.

بنا دارای دو تاریخ احداث است؛ یکی 553 هجری قمری که در انتهای کتیبه بزرگ شبستان گنبدی آمده و دیگری 555 هجری قمری که در ایوان جنوبی شبستان ثبت شده است و به ظاهر چنین می نماید که شبستان و ایوان همزمان ساخته شده اند، در حالیکه چنین نیست.

واقعیت این است که حدود سال 553 هجری قمری، هنگامی که مسجد اولیه را به صورت مسجدی چهار ایوانه درآوردند و شبستان گنبدی را تبدیل به نمازخانه مسجد کردند، این شبستان را با کاشی هایی نظیر کاشی های بناهای جدید پوشاندند.

در واقع تاریخچه ساخت مسجد جامع اردستان را می توان به سه دوره تقسیم کرد: دوره نخست- قرن سوم ه. ق مسجد به صورت گنبدی ساخته شد، دوره دوم- در قرن سوم وچهارم ه. ق از صورت گنبدی به مسجدی کوشک مانند تبدیل شد و دوره سوم - در قرن ششم ه. ق در عهد سلجو قیان مسجد ویران و به صورت چهار ایوانی بنا شده است.

3- مسجد علیقلی آقا:

علیقلی آقا یکی از خواجه سرایان نیکوکار زمان شاه سلطان حسین صفوی بود که در زمان حیات با برکتش، مسجد و بازار و سرا و چهار سوق زیبایی به نام خود و در محله بید آباد اصفهان ساخت.

از جلوی مسجد علیقلی آقا مادی فدن یا فدا عبور می کند و سردر مسجد به سمت مغرب است. مسجد، صحن نسبتاً کوچک و زیبایی دارد و شبستان آن با کاشی هایی از نوع گره کاری تزئین شده است. کتیبه سردر به خط ثلث قهوه ای رنگ به خط علی نقی امامی و تاریخ 1122 هجری قمری است.

در این کتیبه به نام شاه سلطان حسین و علیقلی آقا اشاره شده است. شبستان زیبا و نفیس مسجد در شرق حیاط قرار دارد و بر کتیبه آن با خط نستعلیق سفید بر زمینه کاشی لاجوردی اشعاری نوشته شده است.

مفاد این اشعار حاکی از این است که شبستان در سال 1297 هجری قمری زمان سلطنت ناصرالدین شاه قاجار به مسجد افزوده شده است. خطاط این کتیبه عبدالجواد و استاد کاشیکار آن محمد اسماعیل است.

در جنوب ایوان محراب زیبایی است که ازاره آن سنگ مرمر و دیوارهای بالا با کاشیکاری معرق تزئین شده است. این مسجد به لحاظ وجود خطوط زیبای ثلث و نستعلیق مربوط به عصر صفویه و قاجار و کاشیکاری نفیس یکی از بناهای ارزشمند اصفهان به شمار می رود. در مقابل مسجد حمام علیقلی آقا واقع شده که قسمت اعظم آن ویران گردیده و مقداری از کاشی های نفیس آن به کاخ چهلستون انتقال یافته است.

وضعیت فعالیت و سکونت در بافت تاریخی :

خانه شیخ بهایی در معرض تخریب :

در قلب یکی از بافت های تاریخی استان اصفهان در محلهٔ شهشهان و پشت مسجد عتیق، کنار بنا ها و خانه های تاریخی که گذشت زمان قدم به قدم آن ها را فرسوده تر می کند، دنیایی از علم ، تبحر و دانش نهفته است.

به گزارش خبرگزاری ایسنا، دو بنای تاریخی خانه و حمام بهاءالدین محمد بن حسین عاملی ملقب به شیخ بهایی که هر کدام به اندازهٔ همهٔ زمان های سپری شده برای به دست آوردن علم، در خود دانش نهفته دارند، آثاری تاریخی هستند که بی توجهی متولیان و شاید نداشتن اعتبار، آن ها را به مرگ تدریجی نزدیک می کند.سوم اردیبهشت ماه که به عنوان روز بزرگداشت شیخ بهایی و روز معمار نامگذاری شده، بهترین بهانه برای بررسی وضعیت دو اثر تاریخی حدود ۴۰۰ سالهٔ منصوب به شیخ بهایی در نصف جهان است.

در ضلع غربی مسجد جامع اصفهان، حمام شیخ بهایی قرار دارد و ۵۰۰ متر آن طرفتر یعنی در ضلع شمالی مسجد جامع، خانۀ تاریخی منسوب به شیخ بهایی است، خانه ای با ۱۱ اتاق و تزیینات کامل که هر کدام برای دلیل خاصی ساخته شده اند. حالا شرایط روزگار به گونه ای پیش رفته است که سرنوشت این بنا ها را به سرنوشت خانهٔ پروین اعتصامی و خانهٔ اتحادیه در تهران نزدیک می کند.

ماجرای این خانه از حدود ۱۸ سال پیش شروع شد، زمانی که خانوادهٔ جلالی به دنبال علاقهٔ خود و فرزندانشان برای زندگی در مکانی تاریخی که هویت گذشته شان را با خود همراه داشت، خانه ای را در ضلع شمالی مسجد جامع اصفهان خریدند، خانه ای که به دنبال برخی بررسی ها، نام و نشان شیخ بهایی را به آن نسبت دادند و چند سال پس از خریده شدن این بنا، خانه شیخ بهایی در فهرست آثار ملی به ثبت رسید.

هرچند برای آغاز زندگی در آن خانه، تعمیر و مرمت در بخش هایی انجام شد، اما بعد از حدود شش سال، نخستین مشکلات سر باز کردند و حالا مدت هاست مالکان خانه شیخ بهایی به دلیل رطوبتی که سرتاسر پی این خانه و بناهای اطراف در بافت تاریخی این منطقه را گرفته است، با مشکلات دست و پنجه نرم می کنند و هر روز، رطوبت از دیوارهای خانه بالا تر می آید.

او ادامه داد: خانه شیخ بهایی در بهترین نقطه بافت تاریخی نصف جهان قرار دارد؛ ولی متأسفانه در وضعیت کنونی و تخریب هایی که اکنون در این منطقه انجام می شود نمی دانم در چند سال آینده، گردشگر به امید دیدن چه چیزی به این منطقه می آید. گردشگر دنبال بافت قدیم است. هویت هر ملت به فرهنگ ، زبان، نوع زندگی و نوع پوشش مردم در آن منطقه بازمی گردد، اما بافت تاریخی نصف جهان دیگر هویت چندانی ندارد.

وی آب را قاتل خانه های بافت تاریخی دانست و با اشاره به مشکلاتی که کار شناسان دربارهٔ دلیل ایجاد شدن نم در خانه و طبله کردن برخی دیوار ها و اتاق های خانه، اظهار کرد: به اعتقاد کار شناسان، لوله های آب و فاضلاب از داخل فرسوده و سبب وارد شدن آب به پی ساختمان شده اند. چند بار از شرکت آب و فاضلاب استان نصف جهان درخواست کردیم برای بررسی شرایط لوله ها به این خانه بیایند.

آن ها گفتند، شما چاه خود را حفر کنید و به ما نشان دهید که کدام بخش مشکل دارد تا آن را برطرف کنیم. آن ها لوله های آب و فاضلاب کوچه های اطراف مسجد جامع را در دست سامان دهی دارند، ولی هنوز کسی به خانه شیخ بهایی اهمیت نداده است.

جلالی بیان کرد: ما نخستین کسانی بودیم که در شهر نصف جهان خانه تاریخی خریدیم و بعد از مرمت، در آن زندگی کردیم. سپس این کار در میان مردم رواج یافت؛ ولی حالا ممکن است نخستین کسانی باشیم که در نصف جهان درخواست خروج خانه خود را از فهرست آثار ملی مطرح می کنیم، شاید به این طریق بتوانیم این خانه را نجات دهیم.

او گفت: حدود ۱۲ سال است با وضعیت کنونی در خانه شیخ بهایی در حال مبارزه هستیم؛ ولی دیگر توان این کار را نداریم، تاکنون هر کاری که لازم بوده است، انجام داده ایم. ما فقط می خواهیم این خانه را نجات دهیم، از همه مردم ایران می خواهیم که در این کار به ما کمک کنند، وگرنه امکان دارد هر لحظه سرنوشت این خانه تاریخی مانند خانه پدری پروین اعتصامی یا اتحادیه در تهران شود. شاید هم باید صبر کنیم تا خانه روی سر ما خراب شود.

وی افزود: چند سال پیش، سازمان میراث فرهنگی قرار بود به این خانه وام دهد تا بتوانیم برخی اقدامات را برای مرمت و سامان دهی انجام دهیم؛ اما این وام به دست ما نرسیده است.

اوایل شهریورماه سال گذشته مالک خانه شیخ بهایی از تلاش برای خارج کردن این بنای تاریخی از فهرست آثار ملی خبر داد و گفت: از ۱۲ سال پیش، لوله های شرکت آب و فاضلاب به این خانه و حتی بناهای تاریخی کنار آن مانند مسجد جامع آسیب وارد کرده است. از زمان نشت کردن آب از لوله های آب و فاضلاب ، دیوارهای خانه نم کشیده است.

هرچند حمام شیخ بهایی که دانش استفاده از شمع برای گرم نگه داشتن آب در آن به کار گرفته شده است، در تیرماه ۱۳۷۷ در فهرست آثار ملی ثبت شد، ولی نبودن اعتبار و حضور دانشجویانی که مدتی به عنوان مرمتگر این مکان تاریخی را به جای کلاس درس گرفته بودند و از سوی دیگر، تملک بخش های پایینی حمام توسط برخی مغازه داران اصفهانی، مرمت و سامان دهی این بنای تاریخی را با مشکلات زیادی روبه رو کرد.

مرمت این حمام از چند سال پیش به صورت مستمر و نه دائم، با اختصاص اعتبار ها انجام می شد؛ اما با آغاز تملک بخش هایی از حمام در اوایل سال گذشته و برنامه ریزی هایی که برای تملک دیگر بخش های اشغال شده حمام انجام شد، قرار بود این بنای تاریخی قدری روی خوش ببیند.

اما مدتی پس از رفتن مدیرکل پیشین اداره کل میراث فرهنگی استان اصفهان از این سمت، حمام روی مرمتگران بسته شد. به گفته اهالی منطقه، نبودن اعتبار باعث این مشکل شد و وعده رییس پیشین این اداره کل که قرار بود حمام شیخ بهایی را به مسافران نوروز ۹۱ هدیه کند، عملی نشد.

بهاءالدین محمد بن حسین عاملی معروف به شیخ بهایی هشتم اسفندماه ۹۲۵ هجری شمسی در بعلبک به دنیا آمد و در هشتم شهریور ماه سال ۱۰۰۰ هجری شمسی در نصف جهان درگذشت. پیکر او را در میدان نقش جهان با شکوه تمام تشییع کردند و آنطور که اسکندر بیک منشی، مورخ رسمی شاه عباس نوشته است ازدحام "وضیع و شریف" از پی جنازه او جای سوزن انداختن در آن میدان فراخ باقی نگذارده بود.

براساس وصیت شیخ بهایی، پیکر او را به مشهد بردند و در کنار آرامگاه علی بن موسیالرضا (ع) کنار موزه آستان قدس به خاک سپردند. امروزه آرامگاه او بین مسجد گوهرشاد و صحن آزادی و رواق امام خمینی (ره) رواقی که به یاد او نامگذاری شده است، قرار دارد.

برتری بافت های تاریخی نسبت به بافت های دیگر:

خاطره باغ های تاریخی صفوی با بدنه سازی شرق چهارباغ زنده می شود:

مديريت شهري نصف جهان به منظور فراهم آمدن محلی برای تجمع و تعاملات اجتمــــاعی، ایجاد فضای شهری مناسب جهت بازی های محلی و یا اجرای نمایش، ساماندهی وضعیت ترافیکی در محدوده و احیای محورهای سواره و پیاده ترافیکی، پروژه های مرمت و ساماندهی بافت قدیمی و تاریخی را در دستور کار خود قرار داده است.

چهارباغ مهمترين گردشگاه شهر اصفهان مي باشد كه در دوره شاه عباس اول احداث و در اطراف آن باغ هاي سلطنتي قرار گرفته است. ارزش های خیابان چهارباغ عباسی در سه دسته طبقه بندی می شود: یک بخش آن میراث طبیعی، دیگری میراث فرهنگی و بخشی دیگر نیز میراث معنوی است که خیابان چهارباغ عباسی هرسه این ویژگی ها را از دوره صفویه تا امروز یعنی حدود ۴۰۰سال در خود محفوظ داشته است.

ابتداي اين خيابان عمارت جهان نما در محل میدان امام حسین (ع) (دروازه دولت ) و انتهاي آن دامنه كوه صفه در جنوب شهر نصف جهان بوده است.چند سالي است كه مديريت شهري اصفهان به منظوراحیای هویت تاریخی، فرهنگی چهار باغ عباسی به بازسازی و ساماندهی این محور پرداخته است.لذا در دوره پس از انقلاب اسلامی باز هم ساختمان هایی در چهارباغ عباسی داریم که معرف یکی دیگر از مقاطع تاریخی تحولات معماری ایران در دوره معاصر هستند که می توان به طرح بدنه سازی شرق چهارباغ اشاره کرد.

طرح بدنه سازی چهارباغ عباسی از بازار هنر تا میدان امام حسین (ع) به طول ۵۳۰ متر و عرض ۶۵/۲۱ متر و عرصه کل ۱۱هزار ۴۷۴ متر مربع می باشد که در ۵ فاز در حال اجراست.به اين منظور، اين طرح به تصويب شوراي عالي فني ميراث فرهنگي كشور رسيد که تاکنون فازهای دوم و سوم اجرا و قابل بهره برداری می باشد و فازهای دیگر در حال آزاد سازی هستند.با اجرای این طرح فرآیند توسعه شهری تداوم می یابد و این اقدام سهم بسزایی در جذب گردشگران و رونق اقتصادی شهر خواهد داشت.

طرح بدنه سازی چهارباغ عباسی گامی بزرگ و اساسی در جهت احیاء و بازسازی چهارباغ عباسی و رفع چهره مغشوش و نامرتب این محور تاریخی در دوره معاصر مي باشد که با اجرای این طرح بین عناصر ارزشمندی مانند چهارباغ عباسی، سی و سه پل، عمارت هشت بهشت، مدرسه چهارباغ، کاخ چهلستون و بازار هنر هماهنگی به وجود خواهد آمد.

فـــــاز بندی پروژه بدنه سازی شرق چهار باغ عباسی :

فــاز ۱(سرای قزلبــاش): مساحت۲۱۰۰متر مربع، زیر بنا ۶۳۰۰ متر مربع - هزینه تملــک بالغ بر۶۸میلیارد ریال

فــاز ۲(سرای هشت بهشت): مساحت۲۴۱۵متر مربع، زیر بنا ۷۲۴۵ متر مربع -هزینه مشاوره و طراحی۳۸۰میلیون ریال -هزینه تملــک بالغ بر۴۳میلیارد ریال -هزینه اجــرا بالغ بر۳۳میلیارد ریال

فــاز ۳(سرای فتحیه): مساحت۱۹۹۵متر مربع، زیر بنا ۵۹۸۵ متر مربع -هزینه مشاوره و طراحی۷۵۵میلیون ریال -هزینه تملــک بالغ بر۸۰میلیارد ریال -هزینه اجــرا بالغ بر۳۹میلیارد ریال

فــاز ۴(سرای باغ کاران) : مساحت۲۲۰۵ متر مربع، زیر بنا ۶۶۱۵ متر مربع

فــاز ۵(سرای باغ گلدسته): مساحت۱۵۷۵ متر مربع زیر بنا ۴۷۲۵ متر مربع

اهداف ساماندهی طرح چهار باغ عباسی:

- تجديد ساختار بخشي از اصفهان تاريخي

- ساماندهي و ارتقا كيفيت محور ويژه چهارباغ عباسي با رويكرد پروژه محور ي

- ایجاد و یا بازسازی فضای سبز موجود متناسب با سیمای شهری ي

- تجهيز، ساماندهي و ارتقاء كيفي محور شهري چهارباغ عباسي ي

- تغيير ماهيت چهارباغ از يك بلوار متعارف شهري به يك محور تاريخي ي

-تجديد خاطره باغ هاي تاريخي دولت خانه صفوي

حذف اَشکال متفاوت و ناهمگون در خیابان چهارباغ عباسی نشان از عمق توجه مديريت شهري اصفهان به موضوع صیانت از آثار ماندگار و حفظ هویت فرهنگی و احیاء و بازسازی بافت های تاریخی دارد که با اجرای این طرح فرآیند توسعه شهری تداوم می یابد و این اقدام سهم بسزایی در جذب گردشگران و رونق اقتصادی شهر خواهد داشت.

گفتني است بزودی عملیات بهسازی پیاده رو ضلع غربی چهارباغ عباسی به مساحت ۳/۷ هکتار آغاز می شود تا اينگونه مشکلات تردد عابران پیاده مرتفع شود.

ضعف های بافت تاریخی نسبت به سایر بافت ها :

بوی خاک و غبار سیمان، فضای بافت تاریخی اصفهان را پر کرده است، گرد و خاک در تابش نور خورشید می رقصد و تاریخ چند صد ساله این شهر را به سخره می گیرد.

بدون توقف کار می کنند، شبانه می ریزند، ناودان را می بندند و روی سقف آب می گیرند، تیرهای چوبی را می کشند و سقف خانه قدیمی را به کف می رسانند. بعد از نو می سازند. هر کدام سلیقه ای دارند، سلیقه ای که از فضا با بافت تاریخی شهر همخوانی ندارند، مثل دختر بچه ای که کفش مادرش را پوشیده باشد بناهای تازه به بافت قدیمی دهن کجی می کنند.

قیمت زمین، بر همه چیره شده، جلفا متری یک میلیون تومان، جلاله 800 هزار تومان و... اسم میراث فرهنگی که می آید خانه ارزان می شود متری 400 هزار تومان. پول حرف اول را می زند، 1300 هکتار بافت تاریخی اصفهان در معرض تخریب قرار گرفته است و به اعتقاد کارشناسان این اول راه است، می شود جلوی کار را گرفت.

علی رضا جعفری زند، کارشناس بافت تاریخی در این باره گفت: یکی از دلایل تخریب در بافت تاریخی اصفهان وضعیت اقتصادی است. با توجه به روند گسترش شهر اصفهان و بالا رفتن قیمت زمین در این شهر به خصوص در بافت های قدیمی از قبیل جلفا، مالکان و صاحبان خانه های قدیمی با توجه به متراژهای بالای این خانه ها، به فکر تخریب آنها و ساخت آپارتمان و مجتمع تجاری می افتند.

وی یکی از دلایل افزایش قیمت در اصفهان را فروش تراکم در شهر تهران دانست و گفت: با ایجاد محدودیت فروش تراکم در شهر تهران، بسیاری از بساز و بفروش های تهرانی به شهراصفهان جوم آوردند و دست به ساخت و سازهای گسترده ای در مناطق مختلف شهر زدند که این خود باعث افزایش بسیار زیاد قیمت زمین و خانه در شهر نصف جهان شد.البته به ارث رسیدن خانه های قدیمی به تعداد زیادی ورثه، خود نیز عالم دیگری در تخریب های مردمی بافت تاریخی و دامن زدن به این تخریب ها محسوب می شود.

به ارث رسیدن خانه های قدیمی در میان تعداد زیاد ورثه و اتفاق نظر نداشتن آنها در مورد اجاره و یا تعمیر خانه و همچنین قابل استفاده نبودن یک خانه برای همه آنها باعث می شود که آنها خود دست به تخریب خانه به روش های غیر قانونی از قبیل آب ریزی در پی خانه ها بپردازند یا آن که به بساز و بفروش ها بفروشند که در نهایت در این باره رحیمیان کارشناس میراث فرهنگی اصفهان گفت: وارثان خانه های قدیمی دست به تفکیک خانه های خود می زنند، سهیمه خود را به فروش می رسانند و یا این که به علت تعدد ورثه خانه را رها کرده و خانه به مخروبه ای تبدیل می شود و یا شبانه خود دست به تخریب خانه می زنند.

تخریب بافت تاریخی در شهر اصفهان تنها توسط مردم صورت نمی گیرد، بلکه بی توجهی شهرداری و سایر ارگان های اجرایی به حفظ بافت تاریخی ارزشمند شهر اصفهان به اسم توسعه و پیشرفت خود نیز یکی دیگر از علل مهم تخریب این بافت تاریخی در سال های اخیر بوده است اما آیا توسعه شهر که توسط ارگان های شهری در اصفهان صورت می گیرد، با حفظ بافت تاریخی این شهر منافات دارد.

جعفری زند اعتقاد دارد که این گونه نیست، باید از کشورهایی که در این زمینه تجربه هایی خوب دارند، یاد گرفت مثل ایتالیا برای حفظ شهر تاریخی رم اقدامات مهمی انجام داده است. شما در شهر رم می بینید که گذشته و حال با هم پیوند خورده اند و همان طور که گذشته شهر حفظ شده است، در کنار رم جدید هم شکل گرفته است.

وی در ادامه افزود: هیچ احتیاجی نیست برای این که شهرداری در اصفهان یک خیابان احداث کند. قسمت بزرگی از بافت تاریخی و یا یک حمام تاریخی را تخریب کند و این از عدم آگاهی آنهاست .

وی گفت: نصف جهان هم مانند هر شهر دیگری به پیشرفت احتیاج دارد ولی این پیشرفت و توسعه حتما نباید از بافت تاریخی گذر کند و گسترش شهر احتیاج به کار کارشناسی دارد و این در صورتی است که متاسفانه مسئولین شهری نصف جهان به ارزش بافت تاریخی و میراث فرهنگی فکر نمی کنند و تنها به تکنولوژی و پیشرفت توجه دارند.

اما این تنها طرح توسعه شهری نیست که توسط ارگان هایی مانند شهرداری علت تخریب قسمت هایی از بافت تاریخی است بلکه عدم کارشناسی آنها در برخی طرح ها و به سازی و مرمت ها و احیا نیز خود باعث تخریب می شود .

رحیمیان در این زمینه گفت: متاسفانه بسیاری از اقدامات شهرداری در بهسازی ها و مرمت های قسمت های تاریخی شهراصفهان بدون نظر خواهی از کارشناسان میراث فرهنگی انجام می گیرد که این خود باعث ضررهای جبران ناپذیری به قسمت هایی از بافت تاریخی شهر وارد کرده است.

همچنین در این زمینه مهندس جعفری زند عقیده دارد که ضعف کارشناسی شهرداری و ارگان های دیگر به دلیل عدم شناخت آنها از میراث های فرهنگی و ارزش تاریخی این آثار در نزد آنها است. او می گوید:

متاسفانه بسیاری از کارشناسان اجرای طرح های بهسازی و مرمت قسمت هایی از شهرفکر می کنند تنها یک اثر تاریخی است که ارزش دارد و چندان به حریم و اطراف آن و بافت های تاریخی اطرافش توجهی نمی کنند و این اتفاق در تخریب بخش های با اهمیتی از گورستان تخت فولاد و ساخت ساختمان جهان نما که حریم آسمان میدان نقش جهان را به خطر انداخته است قابل مشاهده است.

اما در حالی که طرح های تفصیلی و حفظ بافت تاریخی شهر اصفهان وجود دارد و طبق این طرح هر گونه ساخت و ساز در بافت تاریخی باید با نظر میراث فرهنگی باشد به نظر نمی رسد که چندان به این طرح شهرداری که مسئول ارایه پروانه ساخت و ساز در شهر نصف جهان است توجهی داشته است.

مهندس خواجویی مسئول حفظ و احیا میراث استان اصفهان اعتقاد دارد: متاسفانه شهرداری مطابق قانون عمل نمی کند و تنها کمتر از 10% از ساخت و سازها در بافت تاریخی جهت استعلام به میراث فرهنگی رجوع داده می شوند و شهرداری در این زمینه به شدت کوتاهی می کند.

همچنین جعفری زند علت صدور پروانه ساخت توسط شهرداری را قرار گرفتن آنها در عملی انجام شده می داند. وی در این باره گفت: مالکان و بساز و بفروش ها قبل از این که از شهرداری مجوز و پروانه ساخت بخواهند، خانه خود را تخریب کرده اند و بعد از تخریب خانه به دنبال گرفتن پروانه ساخت می روند و چون در آنجا دیگر اثر ارزشمندی نیست شهرداری مجبور می شود پروانه ساخت و ساز را صادر کند.

اما سکونت و زندگی در بافت تاریخی شهر نصف جهان نیز خود مشکلات خاص خود را دارا است که در مناطقی باعث ترک خانه های قدیمی و تاریخی و مخروبه شدن این بافت شده است.

جعفری زند، کارشناس بافت تاریخی در این باره گفت: بافت تاریخی دارای امکانات لازم و مناسب شهری نیست. همچنین خانه های قدیمی به علت فرسودگی دارای مشکلات زیادی هستند و این خانه ها احتیاج به تعمیرات و رسیدگی دارند ولی متاسفانه ساکنان این خانه های قدیمی حاضر به تعمیر آنها نیستند و هیچ ارگانی به مرمت این خانه ها نمی بپردازد و خانه را خریداری نمی کند .

جعفری در ادامه می گوید: میراث فرهنگی نصف جهان با وجود این همه آثار تاریخی متاسفانه از تعداد اندکی کارشناس دارد و و بودجه های مورد نیاز به دلیل نوع نگاه مسولان تصمیم گیرنده کشور نه تنها در نصف جهان بلکه در بسیاری از استانهای کشور،کم و محدود است و امکان و توان خرید خانه های تاریخی وجود ندارد.

اکنون انچه که بیش از هر چیز باید مورد توجه قرار گیرد اقدام جدی مسولان طراز اول کشور و به ویژه مسولان استان اصفهان است که بتوانند تا فرصت هست و 40درصد باقی مانده بافت تاریخی نصف جهان از بین نرفته است ،هر چه زودترجلوی تخریب های بیشتر این بافت تاریخی با ارزش را بگیرند.

زیرا آن چه به عنوان ارزش فرهنگی و تاریخی شهر شناخته شده است تنها متعلق به مردم اصفهان و ایران نیست بلکه میراثی است جهانی که حفاظت از آن بر عهده ما قرار داده شده است تا آن را برای آیندگان و جهانیان حفظ کنیم.

تهدیدها و خطرات بافت تاریخی اصفهان :

وسعت و شدت دخالت در اطراف مسجدجامع نصف جهاننگران كننده است:

رييس ايكوموس ايران درباره ي اقدامات انجام شده در ميدان عتيق نصف جهان معتقد است: وسعت دخالت، شكل دخالت، نوع كاربري درنظر گرفته شده در اين محل ارزشمند تاريخي و به طور كلي، اصل اين تصميم زير سؤال است و بايد در آن تجديد نظر شود.دكتر سيدمهدي حجت در گفت وگو با خبرنگار بخش ميراث فرهنگي خبرگزاري دانشجويان ايران، بيان كرد: من به عنوان مسؤول ايكوموس ايران همراه كارشناساني كه در اين مجموعه هستند، نگراني جدي خود را درباره ي آن چه در شهر بسيار ارزشمند اصفهان رخ مي دهد، اعلام مي كنم.

وي توضيح داد: به نظر مي رسد، ضوابط نحوه ي مواجه شدن با يك شهر تاريخي و ارزش هاي شهري در سطح و كلاس اصفهان، به درستي رعايت نمي شوند. البته افرادي در تمام شهرها هستند كه بايد تصميم هاي اجرايي بگيرند و اين موضوع را كتمان نمي كنم كه برخي مسايل مالي و نوع سرمايه گذاري ها در چنين تصميم گيري هايي مؤثرند، ولي وقتي با جواهري مانند اصفهان و ارزش هاي تاريخي آن كه مورد شناخت همه ي دنيا، بويژه كارشناسان حوزه ي شهرسازي و معماري است، روبه رو هستيم، طبيعتا بايد با احتياط بيش تري عمل كنيم.

او گفت: آن چه بيش از هر چيزي نگران كننده است، مسأله ي وسعت، شدت و شكل دخالتي است كه در اطراف مسجدجامع اصفهان انجام مي شود. درحالي كه به طور كلي، در سطح دنيا مرسوم نيست كه نوع دخالت در بافت هاي تاريخي باارزش به اين كلاني باشد.

دکتر حجت: معمولا همه، آن چه را كه آرام آرام در طول تاريخ توسط افراد مختلف و در سطوح مختلف در شهري تاريخي به وجود آمده، محترم مي شمارند و بعدها ممكن است با ظرافت و دقت فوق العاده اي مداخلاتي، آن هم براي احياي ارزش هاي موجود در آن محل انجام دهند، ولي اين كه در بافت قديم اصفهان و در كنار يكي از مهم ترين بناهاي تاريخي جهان ـ مسجدجامع كه دايرة المعارف معماري اسلامي است ـ با چنين وسعتي، دخالت صورت گيرد، جاي تأمل و نگراني دارد.

وي با اشاره به اين كه افرادي كه به اين كار اقدام كرده اند، ممكن است با علاقه مندي و خيرخواهي چنين كاري را انجام داده باشند، گفت: به طور اساسي، مهم ترين ايرادي كه نسبت به اين قضيه وارد مي شود، اين است كه در هيچ كجاي دنيا وسعت دخالت در بافت هاي قديم اين گونه نيست كه در بافت قديم شهر عزيزي مانند نصف جهان چنين دخالتي را بتوانيم انجام دهيم.

حجت ادامه داد: مطلب ديگر اين است كه اگر حتا در مقياس هاي كوچك تر قرار است، دخالتي انجام شود، شكل آن مستلزم ملاحظات بسيار وسيع مقدماتي مانند مونيتور كردن، ثبت كردن، حفاري و پي گردي كردن و مطالعه ي دقيق آن چه زير زمين قرار دارد، مي شود تا در نهايت، مجوزي براي دخالت اندكي در آن محل صادر شود.

او بيان كرد: اكنون رفتاري كه مي بينيم، به نحوي است كه در هيچ كدام از لايه هايي كه در دوره هاي گذشته در اطراف اين محل بسيار مهم وجود داشته اند، بررسي، كاوش، ارزيابي و ثبت انجام نشده است. در واقع، مي توان گفت، اگر اطراف مسجدجامع شهر نصف جهان صحراي برهوتي قرار داشت، همين طور رفتار مي شد كه اكنون شده است. درحالي كه اين محل يك بستري است كه هزاران ارزش نهفته در آن وجود دارند و بايد همه لايه به لايه بررسي و ثبت شوند.

وي با تأكيد بر اين كه اين ارزش ها، تاريخ و فرهنگ اين مملكت هستند، اظهار كرد: اقدامات انجام شده كاملا برخلاف ضوابطي است كه امروزه تمام دنيا حتا كشورهايي كه آثارشان از لحاظ فرهنگي بسيار پايين تر از ماست، رعايت مي كنند. به راستي شأن اصفهان اين نيست كه با اين نوع رفتار مواجه شود.

حجت تأكيد كرد: مطلب ديگري كه بايد به آن توجه كرد، تبديل كردن چنين محلي به جايي به عنوان گذرگاه براي عبور ترافيك است، زيرا نحوه ي رويكرد نسبت به اين مسأله ي شهري درست نيست و اصلا اين مكان تاريخي جاي چنين حرف ها و اقداماتي نيست، بويژه اين كه ايجاد پاركينگ و مغازه در اطراف اين محل، جز يك برخورد كاسب كارانه با محوطه ي تاريخي شهري مانند اصفهان ، برخورد ديگري نيست و اصفهان نمي تواند شاهد مواجه شدن هاي كاسب كارانه با خودش باشد.

به گفته ي رييس ايكوموس ايران، اصفهان نياز دارد، طوري درباره ي آن تصميم گيري شود كه تمام ملاحظات فرهنگي، هنري، كالبدي و معماري لحاظ شوند.

وي بيان كرد: مگر ما چند اصفهان در دنيا داريم كه به اين شكل در اطراف محوطه هاي ارزشمند آن، دخالت هاي وسيع و بي رويه و بدون مطالعه انجام دهيم. كساني كه چنين كاري را انجام مي دهند، قطعا نيت خيري دارند، ولي ضوابط و قواعد رفتار با بافت تاريخي را نمي دانند.

او در پايان با تأكيد بر اين كه اگرچه اكنون نيز خسارت هاي فوق العاده زيادي به اين محوطه ي تاريخي وارد شده اند، ولي جلوي ضرر از هر جا گرفته شود، منفعت است، گفت: ما كارشناسان و متخصصان اين حوزه به شدت از اين موضوع نگران هستيم و اعلام خطر مي كنيم كه به اين ترتيب، حيثيت تاريخي شهراصفهان دچار مخاطره خواهد شد و جايگاهي كه امروزه اين شهر در سطح بين المللي نزد علاقه مندان به ميراث فرهنگي دارد، قطعا نزول خواهد كرد. حال ديگر، اين جريان به كساني كه تصميم گيري و برنامه ريزي برعهده ي آن هاست، بستگي دارد تو خواه از سخنم پند گير، خواه ملال .

آلودگی هوای اصفهان، دست به گریبان تاریخ شده است:

آلودگی هوا در کلان شهری چون اصفهان این بار دست به گلوی آثار تاریخی شده و چشم آثار کهن را می سوزاند. تصاویر را هم تار و غبار آلود کرده است؛ تصاویری که در کوچه پس کوچه های گرد و خاک گرفته تاریخی می یابی.

به گزارش خبرنگار ایلنا از اصفهان،آنجا که حسی قوی و شیرین، خاطره صدها سال پیش را زنده می کند. آنجا که همچنان گرم و زنده است،اما در پس تمامی این خاطرات که ریشه دوانده، در تاریخ چند ساله ما دود و دم بیداد می کند و بر سر بناهایی می کوبد که از خاک برآمده اند و روزی دیگر به خاک خواهند نشست.

به گفته دوستداران میراث فرهنگی آثار جبران ناپذیر آلودگی هوا، چون روز به روز و آهسته آهسته به پیش می رود به چشم نمی آید. ولی پس از مدتی می بینی که این دود و سرب چنان در بافت تاریخی اصفهان نفوذ می کند که بیرون کشیدن آن تقریبا ناممکن است. حالا با وجود تکنولوژی و ماشین باید نشست و رنگ باختن کاشی ها و آجرهایی را دید که شاید تا چندی دیگر چیزی از آنها نماند.

دود ناشی از سوخت های فسیلی نه تنها بر آجر و سنگ بلکه بر کاشی ها و چوب ها نیز اثر می گذارد و مثل خوره آنها را می بلعد.نیلی نیلگون کاشی ها، خاکستری شده و آجرها رنگ اخرایی خود را به دوده ها بخشیده اند.

انگار فراموش کرده ایم که تاریخ گذشته، دیگر برای آینده نخواهد بود. اگر با همین منوال به سمت ماشین های مان برویم و کارخانجات مان همینطور آلودگی به خورد آثاری بدهند که مظلومانه و به تدریج شاهد مرگ شان هستیم.

هم اکنون طبق اظهار نظر مسئولان میراث فرهنگی و گردشگری اصفهان، بیش از 40 اثر تاریخی در این استان وجود دارد.آثاری که در خطر هستند و استاندار اصفهانهم در این رابطه اعلام خطر کرده است.

به گفته بالاترین مقام استان اصفهان، کارخانجات صنعتی در چهار طرف شهر اصفهان بلای جان مردم و آثار تاریخی شده است و اکنون به حدی رسیده که از ادارات هم کاری ساخته نیست و باید منتظر فاجعه بود.چرا که سازمان میراث فرهنگی هزینه کافی برای مراقبت از اماکن تاریخی که حالا آغشته به آلودگی هوا هستند، ندارد.

به گفته رضا صدر، کارشناس محیط زیست و دوستدار میراث تاریخی، چاره کار در استفاده نکردن از سوخت های فسیلی و به طور کلی استفاده کمتر از اتومبیل است: این به عهده مردم و چاره دیگر بر عهده مسوولان و مدیران است، پیاده محوری و دور کردن اتومبیل ها از پای آثار تاریخی،ضامن سلامت بازدیدگنندگان، امنیت و بقای بیشتر آثار باستانی است.

در همین رابطه حسین یقینی، كارشناس میراث فرهنگی، نیز با اشاره به اینکه آلودگی هوای اصفهان آثار تاریخی را تخریب می كند، می گوید: كاشی های گنبدهای فیروزه ایی مساجد استان اصفهان بر اثر آلودگی هوا پوسته شده و در حال تخریب است.

بماند که سرپرست سازمان میراث فرهنگی،صنایع دستی و گردشگری اصفهان که خودش در کنه قضیه است، هم با این مساله موافق است که آلودگی هوا مهم ترین عامل آسیب به بنا های تاریخی نصف جهان است.

محسن مصلحی با تاکید بر اینکه این آسیب هنگامی هم که گازهای آلوده کننده با باران ترکیب می شود و تولید باران اسیدی می کند به مراتب بیش تر است، می گوید:به همین منظور،تحقیقاتی را در مورد استفاده از فناوری نانو روی بناهای تاریخی اصفهان از جمله گنبد ها و آجر های پل ها شروع کرده ایم که هنوز به نتیجه قطعی نرسیده اما در پی آن هستیم که این کار با سرعت انجام شود چرا که آلودگی هوا در شرایط امروز شهر اصفهان یک آلودگی مستمر است که آسیب آن هر چند اندک، اندک ولی هر روز وجود دارد است.

همین یکی دو سال پیش، پس از فرو ریختن بخشی از کاشی های گنبد مدرسه چهارباغ، تحقیقاتی برای کارهای مرمتی انجام شد تحقیقاتی که با همکاری دانشگاه هنر و چند دانشگاه دیگر بود. اما با توجه به اینکه هنوز نتیجه ای حاصل نشده، همچنان این آثار تاریخی اصفهان هستند که قربانی تاثیرعوامل فیزیكی و شیمیایی می شوند.

کارشناسان میراث فرهنگی اعتقاد دارند: تغییرات حرارتی و افزایش و كاهش نابهنگام دما هم سبب تخریب بناهای تاریخی می شود و این در مورد اصفهانی که حالا با کم و زیاد شدن و نبود آب در رودخانه، آب و هوای کویری را تجربه می کند هم صدق می کند.

این در حالی است که استفاده از سوخت های فسیلی هم این مساله را تشدید کرده است. دی اکسیدکربن موجود در هوا، دود ماشین و کارخانه جات وقتی با رطوبت ترکیب شود، تبدیل به اسید خواهد شد.ترکیبات سولفورکربن و تتراکلراید کربن، وقتی بر روی لایه های آجری کاشی و یا ساروج پل ها می نشیند، باعث ایجاد چربی بر روی این سازه ها می شود و در طول زمان ساروج و آهک را تضعیف و نفوذپذری آب در آن را زیاد می کند.ضمن اینکه دی اکسیدکرین در صورتی که دمای هوا بالاتر برود سرعت تخریب را تسریع می کند.

به گفته حسین یقینی، كارشناس میراث فرهنگی، دوستداران میراث فرهنگی نقش آلاینده ها را نادیده می گیرند که به مراتب مخرب تر است.

وی با بیان اینكه آثار و بناهای تاریخی كه در حال تخریب است را باید ابتدا شناسایی و بعد مرمت یا بازسازی كرد، می گوید: سازمان میراث فرهنگی نصف جهان فعالیت های خوبی در این زمینه انجام داده است.

البته این مساله در طی سال های اخیر در اغلب کشورها به وجود آمده و آثار و بناهای تاریخی که ضمن قرون متمادی از دستبرد زمانه مصون مانده بودند در طی چند دهه اخیر آسیب های فراوانی را به خاطر آلودگی هوا دیده اند.

علت این امر را باید در آلودگی هوای شهرها و مراکز صنعتی جستجو کرد.زیرا هوای این مناطق غالبا با دود حاصل از سوخت کوره ها و منازل اشباع شده است. به گفته کارشناسان از میان مواد مضری که از سوختن نفت و ذغال در هوا منتشر می شود، می توان دوده و گازهایی نظیر انیدرید کربنیک و انیدرید سولفورو را نام برد.

گاز اخیر در آب و مه و باران و برف حل شده و به اسید سولفورو و بتدریج به اسید سولفوریک تبدیل می شود که همگان تا حدودی از خواص مخرب و خورنده آنها آگاه هستند. به طور متوسط شش درصد (6%) وزن سوخت های معمولی تبدیل به دوده می شود و از دوده نیز تا پنج درصد (5%) اسید سولفوریک به دست می آید.

معمولا هوایی که در هر متر مکعبش به طور متوسط پنج میلی گرم انیدرید سولفورو یافت شود، هوای آلوده به شمار می آید. باید در نظر داشت که در نتیجه سوخت هر گیلوگرم ذغال بیست گرم انیدرید سولفورو متصاعد می شود و به این ترتیب می توان پیش بینی كرد که در مراکز صنعتی سالیانه چه مقدار معتنابهی از این گاز در هوا منتشر می شود.

این در حالی است که مصرف روزافزون روغن های سنگین، مانند مازوت و نفت سیاه و غیره وضعیت را وخیم تر كرده است. زیرا میزان انیدرید سولفور حاصل از سوختن آنها به مراتب بیشتر از ذغال است و در حقیقت با توجه به ارقام بالا می توان ادعا کرد که مراکز صنعتی و شهرهای بزرگ به منزله یک کارخانه و منبع بزرگ تولید کننده اسید سولفوریک است.

به اعتقاد کنعانی، کارشناس سازه به هر حال در هوای آلوده روی آثار تاریخی، معمولا قشر غیر قابل نفوذ و سختی از دوده و گرد و خاک تشکیل می شود که دارای مقدار زیادی گچ است. تشکیل این لایه سیاه رنگ و بدنما اولین قدم خرابی و فساد است.

دومین مرحله آن هنگامی شروع می شود که فساد به علت نفوذپذیری لایه مزبور از آن تجاوز کرده و به طبقات زیرین برسد و در نتیجه تبلور مواد مختلف در زیر این قشر اتصال آن به مواد سالم از بین رفته و بتدریج جدا می شود و به مرور زمان قشر سولفاتی به شکل تاول ها و فلس هایی در آمده و به تدریج پوسته پوسته شده و می ریزد و طبقه ای که از زیر آن نمایان می شود، کم کم با آب باران شسته شده یا بوسیله باد به آسانی سائیده می شود.

هم اکنون براساس مقررات یونسکو اگر دولت ها از مقررات و ضوابط نگهداری میراث فرهنگی شان در برابر عوامل ویرانگری همچون آلاینده های شیمیایی یا دزدی و تخریب جلوگیری نکنند، نام آن اثر از فهرست یونسکو حذف خواهد شد.تاریخ اصفهان حالا پر است از این دل نگرانی ها که مبادا به علت ویران شدن در برابر آلودگی از این فهرست جدا شوند و به جمع آثاری بپیوندد که در حال فراموشی است.

پس ای کاش اعتبارات کم یا عدم توانایی ادارات بهانه شود.اصفهان به عنوان یک کلان شهر، نیازمند ناوگان حمل و نقلی قوی است که باعث می شود ماشین های تک سرنشین کمتر در خیابان هایش تردد کنند. باید بودجه و فرهنگسازی و ناوگان پر توان حمل و نقل عمومی دست به دست هم بدهند تا آثار تاریخی از دلهره تخریب بیرون بیایند.