به گفته کارشناسان پرشین هتل ، در دل گرمای سوزان دشت خراسان، جایی که انتظار وجود آب و سبزه را کمتر داریم، طبیعت شگفتی خاصی را پنهان کرده است. چشمه گراب مشهد یکی از آن جواهر ناشناخته ایست که با وجود خواص درمانی فراوان و زیبایی بی نظیرش، هنوز در انتظار شناخته شدن است.
این چشمه معدنی که از اعماق زمین می جوشد، داستان هایی از شفا و درمان را در دل خود پنهان کرده و هر ساله تعداد اندکی از علاقه مندان طبیعت گردی را به سمت خود می کشاند.
اگر قصد دارید در سفر به شهر مشهد ، علاوه بر زیارت حرم مطهر امام رضا، تجربه ای متفاوت و به یادماندنی داشته باشید، آشنایی با این اثر طبیعی ملی می تواند گزینه ای جذاب باشد.
در این مطلب از مجله گردشگری پرشین هتل قصد داریم شما را با تمام جوانب چشمه گراب آشنا کنیم تا بتوانید سفری ایمن و لذت بخش را تجربه کنید.
چشمه گراب مشهد کجاست؟
چشمه گراب یکی از جاذبه های طبیعی خاص و دیدنی اطراف مشهد است که در میان طبیعتی خشک و کویری جلوه ای متفاوت دارد و می تواند یکی از مقاصد جذاب در برنامه تور مشهد شما باشد. موقعیت جغرافیایی این چشمه در نقطه ای استثنایی از استان خراسان رضوی قرار دارد که طبیعت بیابانی آن را احاطه کرده است.
این مجموعه از چشمه های معدنی که به عنوان یک اثر طبیعی ملی شناخته می شود، در بخش جنوبی مشهد واقع شده و فاصله ای تقریبی ۴۵ تا ۵۰ کیلومتر با مرکز شهر دارد. گردشگرانی که قصد بازدید از این منطقه را دارند، می توانند با رزرو هتل مشهد در مناطق نزدیک به مسیر نیشابور یا ملک آباد، دسترسی راحت تری به این چشمه زیبا داشته باشند.
برای دسترسی به چشمه گراب باید از مسیر جاده قدیم مشهد به نیشابور حرکت کرد. این چشمه در نزدیکی روستای باغچه و در یک کیلومتری جنوب آزادراه مشهد - باغچه قرار گرفته است.
از عوارضی ملک آباد باید به سمت جنوب و روستای باغچه حرکت کنید و در دوراهی پایین روستا، به سمت شرق در امتداد جاده فریمان و سنگ بست بروید تا پس از حدود سه کیلومتر، تابلوی زردرنگ بزرگ چشمه گراب در سمت راست مسیر به چشم شما بخورد.
فاصله چشمه گراب از مرکز شهر مشهد
فاصله چشمه گراب از مرکز شهر مشهد به طور دقیق حدود 45 تا 50 کیلومتر است که با خودروی شخصی می توانید این مسیر را در حدود 30 تا 40 دقیقه طی کنید.
البته باید توجه داشته باشید که پس از خارج شدن از جاده اصلی، مسیر خاکی و ناهموار خواهد شد و نیاز به دقت و آرامش در رانندگی دارید.
این موقعیت جغرافیایی باعث شده که چشمه گراب مشهد از دسترسی آسان برخوردار نباشد و همین امر موجب شده تا این جاذبه طبیعی به طور نسبی ناشناخته بماند.
اما همین ویژگی، طبیعت بکر و دست نخورده این منطقه را حفظ کرده و برای کسانی که به دنبال تجربه ای متفاوت از طبیعت گردی هستند، جذابیت خاصی ایجاد می کند.
دسترسی با خودروی شخصی
برای رسیدن به چشمه گراب با خودروی شخصی، باید از حرم مطهر امام رضا به سمت شرق شهر و جاده نیشابور حرکت کنید.
نکته مهم این است که حتما باید از جاده قدیم مشهد به نیشابور عبور کنید نه اتوبان جدید، چراکه چشمه در مسیر جاده قدیم واقع شده است. پس از رسیدن به عوارضی ملک آباد، مسیر را به سمت روستای باغچه ادامه دهید.
در نزدیکی روستای باغچه، یک دوراهی خواهید دید که باید به سمت شرق و در امتداد جاده فریمان و سنگ بست حرکت کنید. تقریبا سه کیلومتر پس از روستای باغچه، تابلوی بزرگی از چشمه گراب در سمت راست مسیر نصب شده که قابل رویت است.
از آنجا باید وارد یک مسیر خاکی شوید که به سمت چشمه ها منتهی می شود. توصیه می کنیم از خودروهایی با قدرت کافی استفاده کنید و در صورت امکان از خودروهای شاسی بلند بهره ببرید.
مسیر دسترسی به چشمه گراب مشهد
مسیر دسترسی به چشمه گراب بخشی از جذابیت این سفر محسوب می شود، هرچند که چالش هایی نیز به همراه دارد.
راه اصلی برای رسیدن به این چشمه معدنی از طریق جاده قدیم مشهد به نیشابور است که پس از احداث اتوبان جدید، از رفت و آمد افتاده و همین موضوع باعث شده چشمه گراب کمتر شناخته شود.
برای کسانی که با منطقه آشنایی ندارند، پرسیدن از مردم محلی می تواند بسیار کمک کننده باشد. اهالی روستای باغچه و اطراف آن با چشمه گراب آشنایی کامل دارند و می توانند راهنمایی های دقیقی ارائه دهند. البته وجود تابلوی بزرگ و مشخص در کنار جاده، پیدا کردن مسیر ورودی را آسان تر کرده است.
دسترسی با وسایل نقلیه عمومی
دسترسی به چشمه گراب با وسایل نقلیه عمومی چندان ساده نیست و گزینه های محدودی در اختیار مسافران قرار دارد.
در صورتی که قصد استفاده از تاکسی یا اجاره خودرو را دارید، باید با راننده ای قرارداد ببندید که با مسیر این منطقه آشنایی داشته باشد و حاضر باشد شما را تا محل چشمه ببرد و منتظر بماند.
یکی دیگر از گزینه ها، استفاده از تورهای گردشگری است که برخی از آژانس های مسافرتی مشهد به صورت فصلی به چشمه گراب برگزار می کنند.
همچنین تور مشهد با قطار پرشین هتل می تواند شامل بازدید از این چشمه دیدنی نیز باشد و تجربه ای متفاوت از سفر به مشهد را برای شما رقم بزند.
این تورها معمولا شامل حمل و نقل، راهنمای تور و امکانات لازم برای بازدید هستند و می توانند انتخاب مناسبی برای کسانی باشند که با منطقه آشنایی ندارند یا ترجیح می دهند در قالب یک گروه سفر کنند. برای سفری راحت و رزرو هتل به صورت آنلاین و با کمترین دغدغه می توانید از خدمات پرشین هتل بهره مند شوید.
معنی و مفهوم واژه گراب
نامگذاری این چشمه معدنی داستان جالبی دارد که با بررسی ریشه شناسی واژه گراب می توان به آن پی برد. این واژه در زبان فارسی و گویش های محلی کاربردهای خاصی دارد که همگی به ویژگی های منحصر به فرد این چشمه ها اشاره می کند.
برخی از زبان شناسان معتقدند که واژه گراب از ترکیب دو کلمه "گَر" به معنای بیماری پوستی و کچلی و "آب" به وجود آمده است. در لغت نامه دهخدا نیز برای معنای واژه گر، بیماری کچلی ذکر شده که در زبان عربی به آن "جرب" و در زبان ترکی "قوتور" گفته می شود.
این نامگذاری نشان دهنده کاربرد درمانی این آب برای بیماری های پوستی است که از دیرباز مورد استفاده مردم بومی بوده است.
ریشه شناسی نام چشمه گراب
در بررسی عمیق تر ریشه شناسی این واژه، می توان به معانی دیگری نیز دست یافت. برخی محققان بر این باورند که گراب از ترکیب واژه های "گوگرد" و "آب" ساخته شده و اشاره به وجود ترکیبات گوگردی در این آب دارد. این تفسیر با ویژگی های شیمیایی آب چشمه که حاوی مقادیر قابل توجهی گوگرد است، همخوانی کامل دارد.
مردم محلی منطقه به این چشمه با نام های "گررو" یا "گوراب" نیز اشاره می کنند که تلفظ های محلی همین واژه گراب هستند. در گستره سرزمینی ایران، واژه گراب به معنای Mange Water به طور عمومی به چشمه ها یا چاه های آب معدنی گوگرددار اطلاق می شود.
این نامگذاری نشان می دهد که از گذشته های دور، مردم این منطقه با خواص ویژه این نوع آب ها آشنایی داشته اند و از آن برای درمان بیماری های مختلف بهره می برده اند.
دلیل نامگذاری این چشمه معدنی
دلیل اصلی نامگذاری چشمه گراب مشهد به خواص درمانی و ترکیبات شیمیایی خاص آن برمی گردد. آب این چشمه به دلیل داشتن ترکیبات گوگرد، طعمی تند و تیز دارد و رسوبات زردرنگی بر جای می گذارد که همگی نشانه هایی از وجود مواد معدنی فراوان در آن هستند.
برخی از زبان شناسان معتقدند که این نام به طعم تند و تیز آب و یا خواص درمانی آن برای بیماری های پوستی اشاره دارد. واقعیت این است که نام روستای مجاور این چشمه نیز گراب است و احتمالا نامگذاری روستا از همین چشمه های معدنی الهام گرفته شده است.
این نامگذاری نشان می دهد که چشمه گراب از دیرباز برای اهالی منطقه اهمیت داشته و بخشی از هویت و فرهنگ محلی آنها محسوب می شده است.
ویژگی های منحصر به فرد چشمه گراب
چشمه گراب مشهد تنها یک چشمه ساده نیست، بلکه مجموعه ای از پدیده های زمین شناختی است که ویژگی های منحصر به فرد خود را دارد. این چشمه معدنی از نظر ساختار، ترکیبات شیمیایی و ظاهر بصری، نمونه ای بی نظیر در منطقه محسوب می شود و علاقه مندان طبیعت گردی و زمین شناسی را به خود جذب می کند.
یکی از مهم ترین ویژگی های این منطقه، تنوع رنگی آب چشمه ها است که به دلیل تفاوت در املاح و مواد معدنی موجود در هر یک، رنگ های متفاوتی از سبز یشمی گرفته تا زرد لیمویی و حتی قرمز مسی را به نمایش می گذارد.
این تنوع رنگی منظره ای خیره کننده و غیرقابل باور از طبیعت را خلق کرده که در کنار ساختار آتشفشانی تپه ها، جلوه ای رویایی به محیط بخشیده است.
ساختار آتشفشانی تپه های چشمه گراب
ساختار زمین شناختی چشمه گراب مشهد یکی از جذاب ترین ویژگی های آن است. این چشمه ها بر روی تپه هایی مخروطی شکل قرار گرفته اند که شباهت زیادی به دهانه های آتشفشانی دارند. ارتفاع این تپه ها از سطح زمین اطراف تا 70 متر می رسد و دهانه آتشفشانی شکل آنها از نوک قله تا سطح آب حدود 8 متر فاصله دارد.
رسوبات معدنی که در طول زمان توسط آب چشمه تشکیل شده، برجستگی های مخروطی و ناهمواری های پلکانی را پدید آورده اند که مجموعه ای منحصر به فرد از شکل های طبیعی را خلق کرده است.
این رسوبات که حاوی ترکیبات گوگرد، کلسیم و سایر مواد معدنی هستند، لایه لایه روی هم قرار گرفته و ساختارهایی شبیه به تابلوهای نقاشی طبیعی را به وجود آورده اند. از نظر زمین شناسی، این چشمه ها در مجاورت گسل معروف سنگ بست قرار دارند و به نظر می رسد که منطقه دنباله طبیعی رون بینالود باشد.
تنوع رنگ و طعم آب چشمه ها
نکته شگفت انگیز درباره چشمه گراب، تنوع بی نظیر در رنگ و طعم آب هر یک از چشمه ها است. این تنوع ناشی از تفاوت در املاح و مواد معدنی موجود در هر چشمه است که هر کدام ترکیب شیمیایی منحصر به فردی دارند. آب بعضی از چشمه ها ترش، بعضی تلخ و برخی دیگر شور است و این طعم های مختلف نشان دهنده تنوع مواد معدنی موجود در آب است.
رنگ آب چشمه اصلی که به نام "گررو" شناخته می شود، سبز یشمی است و این چشمه معمولا برای شنا و آبتنی مورد استفاده قرار می گیرد. آب این چشمه گازدار است و حباب های گاز مدام از عمق چشمه به سطح آب می آیند و منظره ای جالب ایجاد می کنند.
رسوبات رنگی که بر دیواره های اطراف چشمه ها تشکیل شده اند، طیفی از رنگ های زرد، نارنجی، قرمز و سبز را نمایش می دهند که به زیبایی بصری این منطقه افزوده است. این رسوبات در واقع همان مواد معدنی هستند که از آب چشمه رسوب کرده و در طول سال های متمادی لایه لایه روی هم قرار گرفته اند.
تعداد و پراکندگی چشمه ها در منطقه
چشمه گراب در واقع مجموعه ای از چندین چشمه است که در یک محوطه چند هکتاری پراکنده اند. بر اساس بررسی های انجام شده، این منطقه شامل حدود بیست چشمه فعال و تعدادی چشمه خشک شده یا فصلی است. فاصله چشمه های بزرگتر از یکدیگر حدود 500 متر است و هر کدام دارای دهانه ای مخروطی یا روزنه ای کوچک هستند.
چشمه اصلی گررو که بزرگترین و مهم ترین چشمه این مجموعه محسوب می شود، بر روی تپه ای مخروطی شکل با ارتفاع متوسط 30 متر قرار دارد.
این چشمه دارای دهانه ای به قطر حدود 7 تا 10 متر است و عمق آن نیز تقریبا 6 متر برآورد شده، هرچند که به دلیل وجود تونل های زیرزمینی و ارتباط با سفره های آب زیرزمینی، عمق واقعی آن مشخص نیست.
سطح پیزومتری آب حدود 10 متر بالاتر از سطح دشت و اراضی اطراف است که نشان می دهد این چشمه از فشار زیادی برخوردار است.
تمامی این چشمه ها از طریق یک شبکه پیچیده از کانال های زیرزمینی به یکدیگر متصل هستند که تاکنون نقشه برداری کاملی از آنها صورت نگرفته است.
خواص درمانی چشمه گراب مشهد
یکی از ارزشمندترین ویژگی های چشمه گراب، خواص درمانی فوق العاده آن است که از دیرباز مورد توجه مردم بومی منطقه بوده است.
آب این چشمه به دلیل داشتن ترکیبات معدنی منحصر به فرد، برای درمان طیف وسیعی از بیماری ها مورد استفاده قرار می گرفته و اهالی روستاهای اطراف داستان های متعددی درباره شفایافتگان این چشمه نقل می کنند.
کارشناسان زمین شناسی با تحقیق بر روی آب چشمه گراب، خواص درمانی ارزشمند آن را تایید کرده اند. آب این چشمه در گروه آب های کلروره سدیک آهن دار و هیپوترمال با باقی مانده خشک زیاد و میزان اسیدیته بالا طبقه بندی شده است.
وجود املاح کلر و سولفات فراوان و ترکیبات اشباع در آب، نشان دهنده ارتباط آن با منابع زیرزمینی غنی از این مواد است. این نوع ترکیبات بیشتر در زمین های دوره تریاس در دریاها باقی مانده اند که طی میلیون ها سال در اعماق زمین حفظ شده اند و اکنون از طریق این چشمه ها به سطح می رسند.
ترکیبات معدنی موجود در آب چشمه
ترکیبات معدنی موجود در آب چشمه گراب بسیار متنوع و غنی است. کارشناسان علوم زمین بر این باورند که این آب حاوی مقادیر قابل توجهی از املاح کلر، کلسیم، منیزیم، سولفات و یون های بی کربنات است. همچنین وجود آهن و گوگرد در این آب، به آن ویژگی های خاصی بخشیده که در درمان برخی بیماری ها موثر است.
یکی از ویژگی های مهم این آب، داشتن اسیدیته زیاد است که همین خاصیت باعث می شود پوست در تماس با آب، احساس سوزش کند، به خصوص در نقاطی که پوست نازک تر است. این اسیدیته بالا همراه با ترکیبات معدنی موجود در آب، خاصیت ضدباکتریایی دارد و برای درمان زخم های سطحی پوست مناسب است.
مردم محلی از دیرباز برای التیام زخم های پوستی از آب این چشمه بهره می جسته اند و نتایج مثبتی را گزارش کرده اند. وجود این ترکیبات معدنی به حد اشباع در آب نشان می دهد که این چشمه با منابع زیرزمینی بسیار غنی در ارتباط است.
بیماری هایی که با آب چشمه گراب درمان می شوند
بر اساس تحقیقات انجام شده و تجربیات چند صد ساله مردم محلی، آب چشمه گراب برای درمان طیف وسیعی از بیماری ها مفید است. مهم ترین کاربرد درمانی این آب، برای بیماری های پوستی است.
آب گوگردی و معدنی این چشمه برای درمان بیماری هایی مانند اگزما، پسوریازیس، جوش های پوستی و زخم های سطحی بسیار موثر است و بسیاری از افراد با استفاده از آن بهبودی یافته اند.
علاوه بر بیماری های پوستی، این نوع آب ها دارای خاصیت مدر یا افزاینده ادرار هستند و در نتیجه به دفع مواد زاید از بدن کمک می کنند. این خاصیت برای افرادی که مشکل سنگ کلیه دارند یا نیاز به پاکسازی بدن از سموم دارند، بسیار مفید است.
ازدیاد ترشحات بزاق، معده، صفرا و لوزالمعده از دیگر خواص درمانی این آب است که می تواند در بهبود مشکلات گوارشی موثر باشد.
همچنین این آب ها برای درمان بیماری های مفصلی و تسکین دردهای استخوانی نیز توصیه شده اند. برای کسانی که قصد رزرو تور برای مشهد را دارند، می توان بازدید از چشمه گراب را در برنامه سفر قرار داد.
بهترین زمان بازدید از چشمه گراب
انتخاب زمان مناسب برای بازدید از چشمه گراب مشهد می تواند تاثیر زیادی بر کیفیت تجربه شما داشته باشد. با توجه به موقعیت جغرافیایی این منطقه که در دشت خشک و گرم مشهد قرار دارد، شرایط آب و هوایی در فصول مختلف متفاوت است و باید با دقت زمان سفر خود را برنامه ریزی کنید.
به طور کلی، فصل های بهار و پاییز بهترین زمان برای رزرو تور مشهد و بازدید از چشمه گراب محسوب می شوند.
در این فصول، دمای هوا معتدل است و می توانید از طبیعت اطراف و شنا در چشمه به راحتی لذت ببرید. بهار با گل و گیاه های فصلی که در اطراف چشمه می روید، منظره زیباتری را ارائه می دهد.
شرایط آب و هوایی چشمه گراب در فصول مختلف
در فصل تابستان، دمای هوای منطقه بسیار بالا می رود و گرمای سوزان دشت می تواند حضور در محیط باز را سخت کند.
با این حال، برای کسانی که عاشق شنا هستند، تابستان می تواند زمان مناسبی باشد چراکه آب خنک چشمه می تواند از گرمای هوا بکاهد. دمای آب چشمه گراب معمولا با دمای محیط یکسان است، بنابراین در تابستان نسبتا خنک و در زمستان سردتر خواهد بود.
در فصل زمستان، سرمای شدید منطقه و احتمال بارش برف می تواند دسترسی به چشمه را دشوار کند. با این حال، نکته جالب این است که چشمه گراب به دلیل وجود املاح معدنی فراوان در آب، حتی در سردترین روزهای زمستان هم یخ نمی زند.
اگر قصد دارید در زمستان از این منطقه بازدید کنید، باید تجهیزات مناسبی برای هوای سرد همراه داشته باشید و از شنا در آب سرد خودداری کنید مگر اینکه آمادگی بدنی لازم را داشته باشید.
جمع بندی
چشمه گراب مشهد، با خاصیت های درمانی و چشم اندازهای طبیعی بی نظیرش، نگینی درخشان در میان جاذبه های گردشگری اطراف این کلان شهر مذهبی به شمار می رود.
این پدیده زمین شناختی شگفت انگیز، نه تنها محلی برای تفرج و آرامش است، بلکه فرصتی برای آشنایی با میراث طبیعی و زمین شناسی منطقه خراسان فراهم می آورد.
بازدید از گراب می تواند یک روز خاطره انگیز و متفاوت را در سفر به مشهد رقم بزند و مکمل خوبی برای زیارت و گشت و گذار در شهر باشد.
برای برنامه ریزی یک سفر کامل و بی دغدغه به این شهر، توصیه می شود پیش از عزیمت، اقدام به رزرو هتل مشهد نمایید تا با آسودگی خاطر از تمام جاذبه های طبیعی و مذهبی این دیار بهره مند شوید.
در نهایت، گراب یادآور این نکته است که مشهد فراتر از یک مقصد زیارتی، گنجینه ای از زیبایی های طبیعی و تاریخی را در دل خود جای داده است.
