کاخ خورشید ، هند در چند کیلومتری مشهد!

به گفته کارشناسان پرشین هتل ، در میان شهرهای تاریخی ایران، کلات نادری در استان خراسان رضوی جایگاه ویژه ای دارد. این شهر که در 150 کیلومتری شمال مشهد واقع شده، میزبان بنایی تاریخی و شگفت انگیز به نام کاخ خورشید است. این بنای تاریخی که به دستور نادرشاه افشار ساخته شده، یکی از معدود آثار باقیمانده از دوره افشاریه به شمار می رود و نمایانگر معماری ناب و ترکیبی ایرانی-هندی است.

در این مطلب از مجله گردشگری ، قصد داریم شما را با کاخ خورشید،آشنا کنیم. این گنجینه پنهان در شمال شرق ایران، داستان های متعددی را در دل خود جای داده است. برخی آن را محل نگهداری گنجینه های نادر شاه پس از فتح هند می دانند و عده ای معتقدند این بنا قرار بوده آرامگاه نادرشاه باشد.اما فارغ از این روایت ها، معماری بی نظیر و زیبایی های بصری این کاخ، هر بیننده ای را مجذوب خود می کند.

تاریخچه شکوهمند کاخ خورشید کلات

کاخ خورشید بنایی‌ست تاریخی در شهر کلات که به دستور نادرشاه افشار در سال ۱۱۵۱ قمری ساخته شد. او پس از بازگشت از هند و به‌دست آوردن گنجینه‌هایی مانند الماس کوه نور، تصمیم گرفت این کاخ را برای نگهداری اموالش بسازد. موقعیت امن و کوهستانی کلات باعث شد این منطقه برای چنین هدفی انتخاب شود. اگر رزرو هتل مشهد انجام داده‌اید و به‌دنبال مقاصد جذاب اطراف شهر هستید، بازدید از این کاخ گزینه‌ای منحصربه‌فرد خواهد بود.

در دوره قاجار، این بنا بازسازی شد تا قابل سکونت باشد. امروزه عمارت خورشید به‌عنوان یکی از آثار تاریخی مهم شمال شرق ایران شناخته می‌شود و سالانه گردشگران زیادی را جذب می‌کند. با رزرو تور مشهد می‌توانید به‌راحتی از این جاذبه تماشایی بازدید کنید.

معماری بی نظیر کاخ خورشید مشهد

معماری کاخ خورشید ، تلفیقی از هنر معماری ایرانی و هندی است که در نوع خود بی نظیر و چشم نواز است. این بنا در میان باغی بزرگ قرار گرفته و شامل یک ساختمان در سه طبقه است که با مصالح آجری ساخته شده و نماهای بیرونی آن با سنگ های تراش خورده همان منطقه تزیین شده است. ارتفاع کاخ در گذشته حدود 25 متر بوده، اما در حال حاضر به علت تخریب طبقه سوم، ارتفاع آن به حدود 20 متر رسیده است.

نمای بیرونی کاخ به شکل هشت ضلعی طراحی شده و در میان آن برجی استوانه ای مانند قرار دارد که با 66 نیم ستون سنگی معروف به "خیاری" تزیین شده است. این نیم ستون ها یادآور معماری گورکانی هند هستند. روی سنگ های بیرونی بنا، تصاویری از میوه های گرمسیری مانند موز و آناناس و پرندگانی همچون طوطی حک شده که نشان می دهد احتمالا سنگ تراشان هندی در ساخت این بنا نقش داشته اند، زیرا این میوه ها در آن زمان در ایران وجود نداشته است.

زیبایی کاخ خورشید بیشتر در آرایش نمای خارجی کنگره دار ساختمان است که در آن معماری گورکانی-هندی به چشم می خورد. داخل اتاق ها با نقاشی و گچبری تزیین شده اند که نشان دهنده ذوق هنری و سلیقه رفیع سازندگان این بناست.

الگو برداری از کاخ کلات نادری

موزه خراسان بزرگ در کوهسنگی مشهد، با الگوبرداری از کاخ کلات طراحی شده که خود نشان دهنده اهمیت معماری این بناست. اگر قصد دیدن این اثر زیبا را دارید، می توانید از طریق پرشین هتل برنامه سفر خود را تنظیم کنید.

طبقات و بخش های مختلف کاخ خورشید کلات نادری

کاخ خورشید کلات نادری از سه طبقه اصلی تشکیل شده که هر کدام ویژگی ها و کاربردهای خاصی داشته اند. این طبقات شامل زیرزمین یا سردابه، طبقه همکف یا تالار اصلی و طبقه فوقانی یا برج استوانه ای است که هر کدام جلوه خاصی از معماری و هنر ایرانی-هندی را به نمایش می گذارند.

با ورود به مجموعه، پس از گذر از باغ و درختان کهنسال، به ساختمانی هشت ضلعی می رسید که استوانه ای برج مانند از میان آن بالا آمده است. این ساختمان روی سکویی به ارتفاع یک متر و نیم قرار گرفته و با پنج پله به سطح زمین می رسد. بیایید به بررسی دقیق تر بخش های مختلف این بنای تاریخی بپردازیم.

طبقه زیرین: سردابه پررمز و راز کاخ خورشید

طبقه زیرین کاخ خورشید که به سردابه معروف است، یکی از مرموزترین بخش های این عمارت به شمار می رود. این فضا به شکل هشت ضلعی ساخته شده و هوای بسیار خنکی دارد.

درباره کاربری اصلی سردابه کاخ خورشید روایات مختلفی وجود دارد؛ برخی معتقدند این مکان محلی امن برای نگهداری خزانه و گنجینه های نادرشاه بوده، عده ای آن را محلی برای دفن نادرشاه می دانند و گروهی نیز بر این باورند که این فضا در دوران قاجار به زندان تبدیل شده است.

فضای داخل سردابه چندان بزرگ نیست، اما به دلیل اینکه پایین تر از سطح زمین قرار دارد، در تمام فصول سال کاملا سرد و خنک است. امروزه در این بخش از کاخ، موزه مردم شناسی کلات دایر شده است که بازدیدکنندگان می توانند با گذشته و فرهنگ مردم این منطقه آشنا شوند. دیوارهای دورتادور سردابه با قاب عکس هایی پوشیده شده که سیر تکامل و مرمت عمارت خورشید را در سال های مختلف به بازدید کنندگان نشان می دهد.

طبقه همکف: تالار اصلی و اتاق های کاخ خورشید

طبقه همکف کاخ خورشید، بخش اصلی این عمارت است که شامل یک تالار بزرگ هشت ضلعی و 12 اتاق می شود. ورودی های کاخ، در ضلع های هشتگانه قرار دارد که به سالن اصلی کاخ منتهی می شود. این تالار با نقاشی های زیبا، طلاکاری و نقوش هندسی تزیین شده و سقف آن با گچبری های ظریف و هنرمندانه آراسته شده است.اتاق های این طبقه نیز با تزیینات گچبری و نقاشی دیواری زیبایی مزین شده اند. تا چند دهه پیش در میان این تزیینات، تصاویری از شاهزادگان نادری نیز وجود داشت.

در این طبقه، کتیبه ای با خط ثلث از سوره نباء به چشم می خورد که به اعتقاد برخی کارشناسان، نشان دهنده این است که نادرشاه قصد داشته این مکان را به عنوان آرامگاه خود تعیین کند. برای رزرو هتل در نزدیکی این مکان تاریخی می توانید از خدمات آنلاین سایت پرشین هتل استفاده کنید و از مناطق دیدنی اطراف نیز بازدید نمایید.

برج استوانه ای و گنبد زیبای کاخ خورشید مشهد

برج استوانه‌ای کاخ خورشید که در مرکز بنای هشت‌ضلعی قرار گرفته، از مهم‌ترین عناصر معماری این کاخ است. این برج با ۶۶ نیم‌ستون سنگی تزیین شده و یادآور سبک معماری گورکانی هند است. برج دو طبقه بوده و اقامتگاه نادرشاه و خانواده‌اش محسوب می‌شده. نور آن از طریق حذف بخشی از نیم‌ستون‌های بالایی تأمین می‌شده و راه دسترسی به طبقه بالا از طریق پلکان باریکی در دیواره‌ها بوده که بالا رفتن از آن کمی دشوار است.

نمای داخلی برج با گچ‌بری‌، نقاشی‌ دیواری و طلاکاری‌ تزئین شده و فضایی چشم‌نواز با تلفیقی از معماری ایرانی و هندی به وجود آورده است. سوره نبأ به شکل کتیبه‌ای زیبا دور تا دور فضای داخلی نوشته شده و سقف برج با کاربندی خاصی تکمیل شده که جذابیت آن را دوچندان می‌کند. دیدن این شاهکار معماری، بهانه خوبی برای سفر به خراسان رضوی و رزرو هتل و هتل آپارتمان مشهد است.

باغ و محوطه کاخ خورشید کلات

کاخ خورشید در دل باغی سرسبز با طراحی الهام‌گرفته از باغ‌های سنتی ایرانی قرار دارد. وجود ۲۲۰ درخت چنار کهنسال، فضای دلنشینی برای گردشگران ایجاد کرده و ردیف چنارهای باغچه غربی، الگوی اصلی کاشت سایر درختان بوده‌اند. محوطه باغ شامل چهار کرت در دو سطح مختلف است و جوی‌های آب با حوضچه‌های کم‌عمق و ۱۵۶ فواره سنگی، جلوه‌ای تماشایی به اطراف عمارت داده‌اند.

ورودی اصلی باغ از سمت شرق است و در مسیر آن تا خود کاخ، حوضی کشیده با فواره‌های بلند قرار دارد. سیستم آبرسانی این مجموعه در زمان نادرشاه کاملاً پیشرفته بوده و با استفاده از کانال‌ها و تنبوشه‌های سفالی، آب رودخانه قره‌سو را از ۶ کیلومتری به کاخ می‌رسانده است. امروزه باغ و کاخ خورشید بازسازی شده و به یکی از دیدنی‌ترین جاذبه‌های گردشگری خراسان رضوی تبدیل شده‌اند.

موزه مردم شناسی کاخ خورشید

در طبقه پایین عمارت خورشید، موزه ای توسط سازمان میراث فرهنگی ایجاد شده که به نمایش گذشته مردم کلات می پردازد. این موزه با مساحت حدود 270 مترمربع، شامل مجسمه هایی از مراسم های سنتی این شهر مانند عروسی های قدیمی، کشاورزی و ابزارآلات آن، ریسندگی و بافندگی، پرورش حیوانات، عطاری و سایر جنبه های زندگی سنتی مردم منطقه است.

این بخش از کاخ نادر، در طبقه پایین این عمارت به شکل دایره ای و کاملا سنتی طراحی شده است. به طوری که حس قدم زدن در زمان های گذشته را به گردشگران القا می کند. غرفه های این موزه به سبک زندگی، مشاغل و حرفه ها، طبیعت و مواهب آن، صنایع دستی و بومی و پوشش مردم مناطق مختلف این ناحیه از خراسان رضوی اختصاص یافته است.

بازارچه

علاوه بر این، در قسمتی از موزه مردم شناسی کاخ نادر، بخش کوچکی جهت فروش کتاب های تاریخی (خصوصا کتاب های مربوط به دوران افشاریه و زندگی نامه نادرشاه افشار) و همچنین محصولات سنتی کلات، شامل لباس های ابریشمی دست باف و ظروف قدیمی وجود دارد. استفاده از موزه مردم شناسی برای بازدیدکنندگان هزینه اضافی در پی ندارد و با همان بلیط ورودی کاخ می توان از آن بازدید کرد.

چگونه به کاخ خورشید کلات نادری برسیم؟

کاخ خورشید در شهر کلات نادری، در استان خراسان رضوی و در فاصله حدود 150 کیلومتری شمال شهر مشهد واقع شده است. برای رسیدن به این مکان تاریخی ارزشمند، ابتدا باید خود را به شهر مشهد برسانید و سپس مسیر مشهد-کلات را طی کنید. این مسیر حدود 2 ساعت و 30 دقیقه زمان می برد.

برای رفتن به کاخ خورشید از مشهد با خودروی شخصی، ابتدا باید خود را به اتوبان چراغچی برسانید و از آنجا به سمت کلات نادری حرکت کنید. پس از رسیدن به شهر کلات، از طریق بلوار امام رضا (ع) خود را به خیابان امام خمینی برسانید. کاخ خورشید در حاشیه این خیابان، بعد از کلانتری مرکزی و روبروی کوچه امام خمینی 38 قرار دارد.

آدرس دقیق کاخ خورشید : استان خراسان رضوی، کلات، خیابان امام خمینی، بعد از کلانتری مرکزی، روبه روی کوچه امام خمینی 38

بهترین زمان و ساعات بازدید

بهترین زمان برای بازدید از کاخ خورشید، فصل بهار و اوایل پاییز است. در این فصول هوا معتدل و دلپذیر است و برای گشت و گذار در محوطه کاخ و لذت بردن از طبیعت اطراف بسیار مناسب است. البته باید توجه داشته باشید که در ایام نوروز و تعطیلات تابستانی این مکان نسبت به روزهای دیگر شلوغ تر است.

ساعات بازدید کاخ خورشید از 8 صبح تا 17 عصر است و هزینه ورودی آن برای بازدیدکنندگان ایرانی حدود 5 هزار تومان می باشد. لازم به ذکر است که کاخ در روزهای تاسوعا و عاشورای حسینی، شهادت امام علی (ع)، رحلت پیامبر (ص)، شهادت امام جعفر صادق(ع) و رحلت امام خمینی تعطیل است.

جمع بندی

کاخ خورشید کلات نادری یکی از شاهکارهای معماری ایران است که تلفیقی از هنر معماری ایرانی و هندی را به نمایش می گذارد. این بنای تاریخی که به دستور نادرشاه افشار ساخته شده، داستان های متعددی را در دل خود جای داده است. اگرچه درباره کاربری اصلی آن روایات مختلفی وجود دارد، اما زیبایی و شکوه معماری آن انکارناپذیر است.

این کاخ با طراحی متفاوت، سردابه پررمز و راز، تالار زیبا و برج استوانه ای شاخص خود، یکی از معدود آثار باقیمانده از دوره افشاریه است که هنوز پابرجا مانده و به ثبت ملی رسیده است. باغ سرسبز و موزه مردم شناسی آن نیز بر جذابیت های این مجموعه تاریخی افزوده است. سفر به کلات نادری و بازدید از کاخ خورشید، علاوه بر آشنایی با تاریخ و معماری ایران، فرصتی برای لذت بردن از طبیعت زیبای شمال شرق ایران است.