خانه‌های قدیمی و تاریخی علاوه بر معماری اصیل و خاصی که دارند باعث می‌شوند که شما در ذهن و روح خود سفری به گذشته داشته باشید و از تصورات خود برای بازسازی وقایع آن خانه استفاده کنید. تجربه این حس بسیار لذت‌بخش است، شما می‌توانید این حس را در خانه ملک تهران تجربه کنید.
البته بازدید از خانه ملک فقط محدود به همین موضوع نیست، در واقع شما درعین حال هم از یک خانه قدیمی و هم از یک موزه بازدید خواهید کرد، واقعا هیجان‌انگیز نیست؟ اگر به بازدید از مکان‌های تاریخی یا کسب اطلاعات از چنین مکان‌هایی در شهر تهران علاقه‌مند هستید در ادامه همراه مجله گردشگری پرشین هتل باشید؛ چراکه اطلاعات بیشتری درباره این خانه قدیمی و تاریخی در اختیار شما خواهیم گذاشت.
مختصری از تاریخچه خانه ملک تهران
این خانه قدیمی متعلق به حسین آقاملک بوده است و ایشان جزو بزرگ‌ترین واقفان معاصر ایران هستند. 16 آذر سال 76 این خانه تاریخی در لیست آثار ملی ایران ثبت شد. قابل ذکر است که حسین آقاملک در سال 1316 این خانه را وقف آستان قدس رضوی کردند و از آن زمان به بعد فعالیت‌های این خانه قدیمی یا به عبارتی موزه ملی ملک زیر نظر آستان قدس رضوی انجام می‌شود.
نکته‌ی جالب بعدی درباره خانه ملک این است که در این خانه یک کتابخانه بزرگ وجود دارد و در آن از حدود 19 هزار نسخه کتاب نفیس و گران‌بهای خطی نگهداری می‌شود. البته علاوه‌بر این نسخه‌های نفیس و چاپ‌های سنگی کتاب‌های چاپی فراوانی هم به زبان‌های مختلف در این کتابخانه وجود دارد که در ادامه بیشتر در این باره صحبت خواهیم کرد.
در سال 1323 حسین آقا ملک زمینی را به منظور احداث موزه و کتابخانه وقف کرده بود که به واسطه تلاش‌های آستان قدس رضوی در سال 1375 موزه و کتابخانه مستقر در خانه ملک تهران که در بازار بین‌الحرمین بود، به باغ ملی تهران در میدان مشق منتقل شد. این موزه و کتابخانه همچنان تحت نظر آستان قدس رضوی فعالیت دارند، در واقع مانند یک مجموعه غیرانتفاعی متعلق به آستان رضوی هستند.
برنامه‌های خانه ملک به مناسبت دهه کرامت
از 31 اردیبهشت تا 10 خرداد که منتسب به دهه کرامت است برنامه‌های متنوعی بنابه وصیت حاج حسین آقا ملک در کتابخانه و موزه موقوفی ایشا با نظارت آستان قدس رضوی برگزار می‌شود. در این مدت فعالیت‌هایی همچون بازدید دانشجویان و دانش‌اموزآن از موزه، برپایی نمایشگاه‌های میراث رضوی، دایر کردن چای سرای امام رضایی در میدان مشق، بازدید رایگان از کتابخانه و موزه، برگزای مسابقات فرهنگی، قرعهکشی سفر زیارتی به مشهد و... در خانه ملک تهران انجام می‌شود. افراد علاقه‌مند می‌توانند برای شرکت در برنامه‌های دهه کرامت، به خانه ملک واقع در باغ ملی مراجعه کنند.
مسیرهای دستیابی به خانه ملک
برای اینکه راحت‌تر و سریع‌تر به خانه ملک تهران برسید دو راه وجود دارد که به ترتیب زیر هستند:
خیابان 15 خرداد (بازار بزرگ تهران) از طریق پله‌های نوروز خان
خیابان 15 خرداد، مسجد امام بازار
اگر آشنایی زیادی با این مسیر ندارید و مسافر تهران هستید می‌توانید با استفاده از برنامه‌های مسیریابی یا پرس‌وجو به این خانه تاریخی برسید. برای اینکه بتوانید به موزه و کتابخانه ملک در باغ ملی بروید و آثار نفیس این مجموعه بزرگ را ببینید، می‌توانید مسیرهای زیر را طی کنید:
برای مسیر اول می‌توانید از خط یک مترو تهران استفاده کنید و در ایستگاه امام خمینی پیاده شوید و مسیر خیابان امام خمینی را به سمت غرب ادامه دهید، در این‌صورت به باغ ملی و درنهایت به موزه و کتابخانه ملک خواهید رسید.
برای مسیر دوم می‌توانید از اتوبوس استفاده کنید و اتوبوس‌هایی که در مسیر پایانه میدان امام حرکت می‌کنند. می‌توانید به وسیله تاکسی یا وسیله نقلیه شخصی هم به باغ ملی و موزه ملک بروید.
آدرس باغ ملی و موزه ملک: میدان مشق، خیابان امام خمینی (ره)، مقابل ساختمان وزارت امور خارجه
ساعت‌های بازدید از خانه ملک
خانه ملک تهران همه روزه به‌غیر از جمعه‌ها از ساعت 9 صبح تا 16 عصر میزبان بازدیدکنندگان است. تورهای گردشگری و تهران‌گردی می‌توانند برای روزهای جمعه رزرو انجام دهند و از ساعت 9 تا 16 به‌صورت گروهی از این موزه و کتابخانه قدیمی بازدید کنند.
مجموعه‌ها و آثار نفیس موزه ملک
موزه و کتابخانه ملک در کل بسیار غنی و باارزش هستند و آثار نفیس و گران‌بهایی در آنها نگهداری می‌شود. در موزه ملک چند مجموعه بسیار باارزش وجود دارد که هر مجموعه آثار خاصی را در خود جای داده است. از جمله:
مجموعه هنر لاکی
این مجموعه 86 قطعه قلمدان، سرچسب‌دان و قاب آینه در خود جای داده است که برخی از آنها قدمت 300 ساله دارند.
مجموعه تابلوهای نقاشی
همانطور که از نام این مجموعه مشخص است آثار و نقاشی‌های هنرمندان فاخر ایرانی را در برمی‌گیرد. مثل کمال‌الملک، تجویدی، صورتگر و برخی از نقاشان اروپایی
مجموعه فرش
قالی و قالیچه‌های بسیار گران‌بها و نفیس در این بخش وجود دارد که حدود 34 تخته است.
مجموعه آثار خوشنویسی
در این مجموعه آثار خطاطی و خوشنویسی بسیار کم‌نظیری وجود دارد که متعلق به هنرمندان نامدار ایرانی هستند. از جمله: علیرضا عباسی، میرعماد، یاقوت مستعصمی
مجموعه تمبر
تمبرهای بسیار قدیمی و خاص در این مجموعه قرار دارد که مربوط به ایران و کل جهان هستند. تعداد این تمبرها هزاران قطعه است.
مجموعه بانو ملک
این مجموعه در واقع شامل لوازم اهدایی فرزند حاج حسین آقا ملک به موزه است که موارد مختلفی را شامل می‌شود. از جمله: قلمدان، سرقلیان، نسخ خطی، تابلوهای نقاشی مربوط به دوره قاجاری. همه این اشیا حدود 47 قطعه هستند.
آثار موجود در کتابخانه ملک و بخش‌های مختلف آن
همانطور که پیشتر هم اشاره کردیم کتاب‌ها و آثار موجود در این کتابخانه بسیار نفیس و گران‌بها هستند. از جمله آثار موجود در این کتابخانه می‌توان موارد زیر را نام برد:
- 19 هزار جلد نسخه خطی نفیس
- 70 هزار کتاب چاپی
- 3400 کتاب چاپی سنگی
- 548 نشریات ادواری مختلف در حدود 4000 جلد
بخش‌های مختلف کتابخانه
- مخزن کتاب
- تالارهای مطالعه
- بخش‌های مربوط به مرمت نسخ خطی
- بخش مربوط به عکاسی و تهیه میکرو فیلم
- بخش صحافی
- و موارد دیگری از این قبیل
معماری ساختمان قدیمی موزه و کتابخانه ملک
همانطور که اشاره کردیم کتابخانه و موزه ملک در واقع خانه پدری حاج حسین آقا ملک است. ایشان تغییراتی در این خانه ایجاد کردند تا بتوانند کتابخانه و موزه منحصربه‌فردی در آن ایجاد کنند. کتابخانه در سه طبقه ساخته شده است که هر طبقه کارایی خاصی داشته و به منظور خاصی استفاده می‌‌شده است. مثلا قسمتی از آن برای مراجعه پژوهشگران درنظر گرفته شده بود.
قسمتی از خانه (بخش غربی) محل زندگی حاج حسین و خانواده ایشان بوده است. نقل شده که زورخانه‌ای متصل به این خانه نیز وجود داشته است که هنگام بازسازی و ایجاد تغییرات خانه احتمالا آن را تخریب کرده‌‍اند. در خانه ملک شما هر دو معماری اصیل ایرانی با تلفیقی از معماری اروپایی را مشاهده خواهید کرد. همین موضوع جذابیت و زیبایی خانه را چندین برابر کرده است. مساحت کلی این خانه حدود 2500 مترمربع است.
قسمت های تشکیل دهنده بنای خانه ملک تهران
1-بخش اندرونی
2-بخش بیرونی
3-آب انبار
4-سرداب
5-زیرزمین‌ها
6-تالار مطالعه و پژوهش
7-پذیرایی
8-اتاق‌ها
9-فضای بزرگ و کوچک خصوصی
10-مخازن قدیمی کتاب‌ها
11-آشپزخانه
12-نسخه‌های خطی و سنگ‌نوشته
تزیینات داخلی این خانه از ترکیب هنرهای مختلفی همچون گچ‌بری، منبت‌کاری، کاشی‌کاری، تزیینات چوبی، حجاری، دیوارپوش‌های قاجاری، تزیینات چوبی و پارچه‌های دیواری مخمل کوب می باشد.
چند مورد از فعالیت های مهم انجام شده در خانه ملک
خانه ملک به تنهایی یک مرکزی علمی و فرهنگی بسیار غنی است با این حال گاهی فعالیت‌های مهمی هم در راستای افزایش این ارزش انجام می‌شود که برخی از آنها عبارتند از:
بازدید پروفسور حمید مولانا از موزه و کتابخانه تاریخی ملک و اهدا چند نسخه کتاب چاپ قدیمی توسط ایشان به موزه (ایشان پژوهشگر و استاد عالی‌مقام علوم اجتماعی و ارتباطات بین‌الملل هستند)
برگزاری نشست علمی مکتب استرآباد به منظور معرفی مکتب ایالتی نویافته در دوره صفوی
علاوه‌بر این موارد نشست‌ها و دوره‌های آموزشی دیگری نیز در این خانه تاریخی برگزار شده و برنامه‌های دیگری نیز برای برگزاری نشست‌ها و دوره‌های آموزشی دیگر وجود دارد.
جاهای دیدنی تهران نزدیک خانه تاریخی ملک و بازار بزرگ
در بازدید از خانه ملک تهران و بازار بزرگ، می‌توانید به راحتی به مکان‌های دیدنی دیگری که فاصله و مسافت کمی با این خانه تاریخی دارند، مراجعه کنید. از جمله:
- کاخ گلستان
- بازار چهار سوق
- آرامگاه لطفعلی خان زند
- پارک شهر
- موزه مقدم
- امامزاده زید
- مسجد امام
- مسجد جامع
پاساژ چهار سوق و پاساژ رضا از جمله دو پاساژ معروف بازار بزرگ تهران هستند و با این توصیف فاصله کمی با خانه تاریخی ملک خواهند داشت. پس اگر در برنامه سفر خود به تهران قصد خرید هم دارید می‌توانید بعد از بازدید از خانه ملک تهران چند ساعتی هم در بازار بزرگ و پاساژ‌های آن بگردید و لوازم مورد نیاز خود را خریداری کنید.
قابل ذکر است که خانه ملک تهران در حد فاصل مسجد امام و مسجد جامع واقع شده است که در بالا هم به عنوان دیدنی‌های نزدیک بازار بزرگ و خانه تاریخی ملک از آنها یاد کردیم. در نزدیکی کتابخانه و موزه ملک که در باغ ملی قرار دارند هم مکان‌های دیدنی مختلفی وجود دارد از جمله:
- موزه ملی ایران
- موزه ایران باستان
- سردر باغ ملی
- میدان مشق
- مجموعه قزاقخانه
- کاخ شهربانی
- موزه پست و تلگراف
چه بخش‌هایی در موزه ملک وجود دارد؟
موزه ملک بخش‌های مختلفی دارد که نمایشگاه‌های دائمی، کارگاه‌های آموزشی و مواردی از این قبیل را شامل می‌شود. از جمله:
- نمایشگاه دائمی مربوط به آثار اهدا شده توسط بانو عزت‌الملک ملک
- نمایشگاه دائمی مجموعه سکه
- نمایشگاه دائمی نگارگری و کتابت
- نمایشگاه دائمی مربوط به آثار لاکی
- نمایشگاه دائمی استاد کمال‌الملک و خاندان غفاری
- نمایشگاه تک اثر
- تالار مخصوص نشریات و محققان
- کتابخانه نسخ خطی
- کارگاه‌های آموزشی
هتل‌ها و اقامتگاه‌های نزدیک به خانه ملک
اگر شما ساکن تهران باشید و بخواهید از موزه و کتابخانه ملک دیدن کنید، کار راحتی درپیش خواهید داشت، اما افرادی که از شهرهای دیگر برای بازدید از این مکان فرهنگی می‌آیند، باید برای محل اقامت خود در تهران هم فکری بکنند. البته هتل های تهران بسیار زیاد است و هر نوع بودجه و سلیقه‌ای را در برمی‌گیرد.
با این حال ما در این قسمت سعی خواهیم کرد هتل‌هایی که مسافت و فاصله کمی با خانه ملک دارند، معرفی کنیم تا رفت‌وآمد در مسیر هتل تا این کتابخانه تاریخی برایتان هموار و راحت باشد. از جمله:
هتل زیبا تهران
هتل اخوت تهران
هتل آپارتمان پارس تهران
هتل شهریار تهران
هتل الیان تهران
هتل سعید تهران
هتل فارس تهران
همین حالا می‌توانید با مراجعه به سایت پرشین هتل، یکی از هتل‌های تهران که مد نظرتان هست را انتخاب و رزرو کنید.
رستوران‌های نزدیک خانه ملک
خانه ملک از آنجایی‌که در بازار بزرگ تهران قرار دارد، مسیر دستیابی آن راحت است. همچنین به بازدیدکنندگان این فرصت را می‌دهد که علاوه‌بر بازدید از خانه ملک تهران مدت زمانی هم در بازار بزرگ گشت‌وگذار کنند.
طبیعی است که بعد از گشت‌وگذار و بازدید بخواهید غذا بخورید و به ادامه گردش خود بپردازید. خوشبختانه در بازدید از خانه تاریخی ملک شما نگرانی از بابت دسترسی به رستوران نخواهید داشت؛ چراکه در اطراف بازار تهران رستوران‌های بسیار باکیفیت با انواع غذاهای ایرانی و سنتی وجود دارد. از جمله رستوران‌های معروف نزدیک به خانه تاریخی ملک می‌توان موارد زیر را نام برد:
- رستوران مسلم
- رستوران قدح
- رستوران نایب بازار
- رستوران شمشیری بازار
- رستوران شرف الاسلامی
بیشتر این رستوران‌ها هم حالت قدیمی و سنتی دارند و بعد از بازدید از یک مکان تاریخی مثل خانه ملک، سرو یک وعده غذایی در این رستوران‌ها خالی از لطف نخواهد بود.
خانه ملک تهران دریچه ای به فرهنگ و تمدن ایرانی
در این بخش در رابطه با خانه ملک تهران و کتابخانه و موزه بسیار باارزش آن سخن گفتیم، بدون شک بازدید از این مکان فرهنگی و تاریخی ما را بیشتر با تمدن ایران عزیز آشنا خواهد کرد. تماشای معماری خاص این بنا، آثار نفیس و کم‌یابی که در خود جای داده است، هر بیننده‌ای را مدهوش خود می‌کند.
نکات مربوط به خانه ملک تهران را توضیح دادیم؛ از مسیرهای دستیابی به این خانه تاریخی گرفته تا ساعات بازدید و غیره را بیان کردیم. با مطالعه این مطلب و به دست آوردن اطلاعات از خانه تاریخی ملک به احتمال زیاد مشتاق خواهید شد تا از این بنای تاریخی و غنی بازدید کنید. همین الان از سایت پرشین هتل، یکی از هتل‌های تهران را رزرو کرده و برنامه تهران گردی خود را فیکس کنید.
